وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، اداره کل موزه ها
چکیده
خشونت، کشمکش و جنگ همواره بخشی جداناپذیر از جوامع انسانی بوده و دلایل و انگیزه های گوناگونی موجب بروز آن می‌شود. بدیهی است که مطالعۀ این موضوع در جوامع باستانی درک بهتری از ریشه‌ها و عوامل این پدیده انسانی را در گذشته و ارتباط آن با حال و آینده فراهم می‌آورد و از سوی دیگر، بین مطالعات باستان‌شناسی و موضوعات امروزی جامعه پیوند برقرار می‌کند. با این‌گونه مطالعات می‌توان سیر تحول الگوی رفتارهای بشر در زمینه‌های مختلف مانند درگیری و کشمکش چه در گذشتۀ دور و چه در گذشتۀ نزدیک و همچنین علل و پیامدهای آن‌ها را ردیابی کرد. در پژوهش پیش‌رو با مطالعه بر روی برخی از مواد فرهنگی باستانی با شواهد خشونت و کشمکش، میزان تاثیر این پدیده بر پیچیدگی‌های جوامع بررسی شد. تا کنون موضوع جنگ و جنگاوری در باستان‌شناسی به مطالعه فناوری جنگ‌افزارها پرداخته و کمتر به پدیده اجتماعی خشونت و جنگ توجه شده است. حال با توجه به نتایج نمونه‌های موردی مطالعه‌شده می‌توان گفت که این پدیده در پیچیدگی‌های سیاسی و اجتماعی جوامع تاثیر مستقیم دارد..شواهد و مواد فرهنگی به جای مانده از گذشته مانند آثار به جای مانده از جنگ و جنگاوری آشوری‌ها در بین النهرین نقش مدارک باستان‌شناسی و منابع نوشتاری دوران باستان را در پژوهش‌های مرتبط با باستان‌شناسی کشمکش به طور ویژه روشن می‌کند.در پایان گفتنی است که جنگ و جنگاوری خود نتیجۀ پیدایش پیچیدگی‌هایی در سطح سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعیِ جامعه است و از سوی دیگر خودِ جنگ عامل پیچیدگی‌هایی در سطوح مختلف جامعه به‌شمار می‌آید
