شکاف‌های اجتماعی اواخر دورۀ ساسانی و تأثیر آن در گریز لایه‌های زیرین جامعۀ ایرانی

ابن بلخی، فارسنامه (۱۳۴۳)، به کوشش علی نقی بهروزی، شیراز: اتحادیه مطبوعاتی پارس.
ابن خردادبه، ابو القاسم عبید الله بن عبدالله (۱۳۷۰)، المسالک و الممالک، ترجمه حسین قره‌چانلو، تهران: نشرمترجم.
ابن مسکویه رازی، ابوعلی (۱۳۶۹)، تجارب الامم، ج ۱، ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران:‌ سروش.
ابن واضح یعقوبی (۱۳۴۷)، البلدان، برگردان محمد ابراهیم آیتی، تهران:‌ بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
آذرفرنبغ، فرخزادان (۱۳۸۱)، کتاب سوم دینکرد، دفتر یکم، ترجمه فریدون فضیلت، تهران: فرهنگ دهخدا.
اکبرزاده، داریوش (۱۳۸۵)، سنگ نبشته‌های کرتیر موبدان موبد، تهران:‌ پازینه.
آلتهایم، فرانتیس (۱۳۴۲)، آسیا در کشمکش با اروپا، هون‌ها و ساسانیان، ترجمه داوود منشی‌زاده، تهران:‌ ابن‌سینا.
بارتولد، واسیلی ولادیمیر (۱۳۷۶)، تاریخ ترکهای آسیای میانه، ترجمه غفار حسینی، تهران:‌ توس.
بشیریه، حسین، قاضیان، حسین (۱۳۸۰)، بررسی تحلیلی مفهوم شکاف‌های اجتماعی، پژوهشنامه علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، شماره ۳۰، ۸۰، صص ۳۹-۷۴.
بیانی، شیرین (۱۳۸۰)، دین و دولت در عهد ساسانی و چند مقاله دیگر، تهران:‌ جامی.
پیگولوسکایا، نینا ویکتورونا (۱۳۷۲)، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده‌های چهارم و ششم میلادی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران:‌ پژوهشگاه علوم انسانی.
تاج‌بخش، احمد (۲۵۳۵)، تاریخ مختصر تمدن و فرهنگ ایران قبل از اسلام، تهران:‌ دانشگاه ملی ایران.
توینبی، آرنولد جوزف (۱۳۷۳)، جنگ و تمدن؛ چکیده‌ای از پژوهشی در تاریخ، به انتخاب آلبرت فولر، ترجمه خسرو رضایی، تهران:‌ علمی و فرهنگی.
جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶)، تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، تهران: سمت.
حتی، فیلیپ خوری (۱۳۸۰)، تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران:‌ آگاه و علمی و فرهنگی.
حسین طلایی، پرویز (۱۳۹۷)، ارمنستان در روزگار ساسانیان، تهران:‌ امیرکبیر.
حمزه‌اصفهانی، حمزه بن حسن (۱۳۴۶)، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء، ترجمه جعفر شعار، تهران:‌ بنیاد فرهنگ ایران.
دریایی، تورج (۱۳۸۲)، دیدگاه‌های موبدان و شاهنشاهان ساسانی درباره‌ی ایرانشهر، نامه باستان سال ۳، شماره ۲، پاییز و زمستان ۸۲، صص ۱۹-۲۷.
دریایی، تورج (۱۳۸۳)، شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران:‌ ققنوس.
دینوری، ابوحنیفه (۱۳۶۸)، الاخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران:‌ نی.
رجبی، پرویز (۱۳۸۳)، هزاره‌های گمشده ج ۵ (ساسانیان) تهران:‌ توس.
رضا، عنایت الله (۱۳۶۵)، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، تهران:‌ علمی و فرهنگی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۷۳)، تاریخ مردم ایران پیش از اسلام، تهران:‌ امیرکبیر.
شیپمان، کلاوس (۱۳۳۶)، مبانی تاریخ ساسانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران:‌ فرزان روز.
طبری، محمد بن جریر (۱۳۶۲)، تاریخ طبری، ج ۲. ترجمه ابولقاسم پاینده، تهران:‌ اساطیر.
فرای، ریچارد نلسون (۱۳۷۳)، میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران:‌ علمی و فرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم (۱۹۷۰)، شاهنامه، چاپ رستم علی‌اف و ع. آذر، ج ۸، مسکو: آکادمی علوم اتحاد شوروی.
قدرت دیزجی، مهرداد (۱۳۹۵)، تأثیر جنگ‌های ایران و بیزانس (۶۰۳ تا ۶۲۸ م) در فروپاشی دولت ساسانی، پژوهش‌های تاریخی، سال ۸، زمستان، شماره ۴، پیاپی ۳، زمستان ۹۵، صص ۹۹-۱۱۰
قره‌بیگی، مصیب، واثق، محمود (۱۳۹۷)، نظریه گریز، تبیین واگرایی در نظریه سیاسی و اجتماعی فصلنامه بین‌المللی ژئوپولوتیک، دوره ۱۴، شماره ۵۱، پاییز ۹۷، صفحه ۱۷۳-۱۸۹
قمی، حسن بن محمد (۱۳۸۵)، تاریخ قم، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
قوام، عبدالعلی، مالمیر، مهدی (۱۳۹۳)، ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت- ملت (الگو یابی روابط بین دولت و جامعه) پژوهشنامه علوم سیاسی، دور ۱۰ شماره ۱، زمستان ۹۳، صص ۱۵۷-۱۹۷.
کریستنسن، آرتور (۱۳۶۸)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران:‌ دنیای کتاب.
گرانتوسکی، ادوین‌آریدوویچ و دیگران (۱۳۵۹)، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، ج ۱، تهران:‌ پویش.
گروسه، رنه (۱۳۶۷)، امپراتوری صحرانوردان، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران:‌ بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
لباف‌خانیکی، میثم (۱۳۹۶)، تأملی بر تاریخ و آثار فرهنگی هپتالیان در ایرانِ عصر ساسانی، مجله پژوهشهای تاریخی، سال ۵۳، دوره جدید، سال ۹، شماره ۴، پیاپی ۳۶، زمستان ۹۶ صص ۱۳۹-۱۶۱
لوکونین، ولادیمیر (۱۳۶۵)، تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران:‌ علمی و فرهنگی.
مارکوارت، یوزف (۱۳۷۳)، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمه مریم میراحمدی، تهران:‌ اطلاعات.
مانوکیان، آرپی (۱۳۸۷)، ارمنیان و سلسله پادشاهان ساسانی، فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۴۴، سال ۱۲، تابستان ۸۷.
محمدی ملایری، محمد (۱۳۷۹)، تاریخ و فرهنگ ایران، ج ۱، تهران:‌ طوس.
محمودآبادی، سیداصغر (۱۳۸۵)، دینکرد، مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره ۲، شماره ۴۴ و ۴۵، بهار و تابستان ۸۵.
مشکور، محمد جواد (۱۳۷۱)، جغرافیای تاریخی ایران باستان، تهران:‌ دنیای کتاب.
مشکور، محمد جواد (۱۳۶۹)، ایران در عهدباستان، تهران:‌ اشرفی.
ملشویچ، سینیشا (۱۳۹۰)، جامعه‌شناسی قومیت، ترجمه پرویز دلیرپور، تهران:‌ آمه.
میرزاوند، مسلم (۱۳۹۴)، تدابیر بازدارنده از جنگ در دوره ساسانیان، فصلنامه رشد آموزش تاریخ، شماره ۶۱، زمستان ۹۴، صص ۷۰-۷۷.
مینوی، مجتبی (۱۳۵۴)، نامه تنسر به گشنسب، تهران:‌ خوارزمی.
نولدکه، تئودور (۱۳۵۲)، تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران:‌ انجمن آثار ملی.
هوار، کلمان (۱۳۶۳)، ایران و تمدن ایرانی، ترجمه حسن انوشه، تهران:‌ امیرکبیر.
وینتر، انگلبرت؛ دیگناس، بیته (۱۳۸۶)، روم و ایران، دو قدرت جهانی در کشاکش و همزیستی، تهران: فرزان‌روز.
ویدن گرن، گئو (۱۳۸۴)، مانی و تعلیمات او، ترجمه نزهت صفای اصفهانی، تهران:‌ مرکز.
ویسهوفر، یوزف (۱۳۷۷)، ایران باستان (از ۵۵۰ پیش از میلاد تا ۶۵۰ پس از میلاد)، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: ققنوس.
یعقوبی، ابن واضح احمدبن یعقوب (۱۳۸۲)، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، ج ۱، تهران: علمی و فرهنگی.
Ayoob M. (1996) State-Making, State-Breaking and State Failure: Explaining the Roots of ‘Third World’ Insecurity. In: van de Goor L. Rupesinghe K. Sciarone P. (eds) Between Development and Destruction. Palgrave Macmillan, London.
Katouzian, Homa(2009), The Persians: Ancient, Mediaeval and Modern Iran, Yale University Press.
Lipset, Seymour Martin and Stein Rokkan(1967), Cleavage Structures, Party Systems and Voter Alignments: An Introduction, In Seymour Martin Lipset and Stein Rokkan (Eds.), Party Systems and Voter Alignments (pp. 1-64), New York, Free Press, International Yearbook of Political Behavior Research,
Nay, Olivier(2013), "Fragile and Failed States: Critical Perspectives on Conceptual Hybrids". International Political Science Review, 34 (3), 326–341.
Patrick, Stewart(2007), "Failed' States and Global Security: Empirical Questions and Policy Dilemmas". International Studies Review, 9 (4), 644–662.
Pourshariati, Parvaneh(2009), Decline And Fall Of the Sassanian Empire: The Sassanian – Parthian Confederacy and the Arab Conquest Of Iran,I. B. Tauris: London.