Associate Professor, Department of History, Sistan and Baluchestan University
Abstract
The existence of social divisions in Sassanid society has always increased segregation as well as the passive movement of the lower strata of society and the emergence of an escape problem, which caused the fall of the Sassanids in one of the most sensitive regions of Southwest Asia. In this research, which is done using historical method and analysis of the theory of gap and escape in sociology, by asking the question, what was the role of social gaps in the event of escape from the Sassanid government and then its fall by examining the role of Iranian society? And in response to that; The research hypothesis is that the social gaps in the Sassanid government caused the escape of various layer 05s of society in society and due to the Sassanids did not follow the political custom of the Iranian government theory based on adherence to different ethnicities and religions, the grounds for internal and structural collapse. Findings The research shows that the natural existence of social gaps in Sassanid society with the behavior of the government has led to the beginning of their activities and then accelerated the process of escape. From the theoretical study of the gap and escape, it was obtained that the contradictions in the Sassanid society became gaps in the long run, and because the lower layers of this society had the lowest position; As the life of this dynasty increased, they became more and more interested in escapism; In a way, each components of the Sassanid society turned to its local and trade union interests without regard to the previous society and the external powers paid attention.
ابن بلخی، فارسنامه (۱۳۴۳)، به کوشش علی نقی بهروزی، شیراز: اتحادیه مطبوعاتی پارس.
ابن خردادبه، ابو القاسم عبید الله بن عبدالله (۱۳۷۰)، المسالک و الممالک، ترجمه حسین قره‌چانلو، تهران: نشرمترجم.
ابن مسکویه رازی، ابوعلی (۱۳۶۹)، تجارب الامم، ج ۱، ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران: سروش.
ابن واضح یعقوبی (۱۳۴۷)، البلدان، برگردان محمد ابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
آذرفرنبغ، فرخزادان (۱۳۸۱)، کتاب سوم دینکرد، دفتر یکم، ترجمه فریدون فضیلت، تهران: فرهنگ دهخدا.
اکبرزاده، داریوش (۱۳۸۵)، سنگ نبشته‌های کرتیر موبدان موبد، تهران: پازینه.
آلتهایم، فرانتیس (۱۳۴۲)، آسیا در کشمکش با اروپا، هون‌ها و ساسانیان، ترجمه داوود منشی‌زاده، تهران: ابن‌سینا.
بارتولد، واسیلی ولادیمیر (۱۳۷۶)، تاریخ ترکهای آسیای میانه، ترجمه غفار حسینی، تهران: توس.
بشیریه، حسین، قاضیان، حسین (۱۳۸۰)، بررسی تحلیلی مفهوم شکاف‌های اجتماعی، پژوهشنامه علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، شماره ۳۰، ۸۰، صص ۳۹-۷۴.
بیانی، شیرین (۱۳۸۰)، دین و دولت در عهد ساسانی و چند مقاله دیگر، تهران: جامی.
پیگولوسکایا، نینا ویکتورونا (۱۳۷۲)، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده‌های چهارم و ششم میلادی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
تاج‌بخش، احمد (۲۵۳۵)، تاریخ مختصر تمدن و فرهنگ ایران قبل از اسلام، تهران: دانشگاه ملی ایران.
توینبی، آرنولد جوزف (۱۳۷۳)، جنگ و تمدن؛ چکیده‌ای از پژوهشی در تاریخ، به انتخاب آلبرت فولر، ترجمه خسرو رضایی، تهران: علمی و فرهنگی.
جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶)، تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، تهران: سمت.
حتی، فیلیپ خوری (۱۳۸۰)، تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: آگاه و علمی و فرهنگی.
حسین طلایی، پرویز (۱۳۹۷)، ارمنستان در روزگار ساسانیان، تهران: امیرکبیر.
حمزه‌اصفهانی، حمزه بن حسن (۱۳۴۶)، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء، ترجمه جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
دریایی، تورج (۱۳۸۲)، دیدگاه‌های موبدان و شاهنشاهان ساسانی درباره‌ی ایرانشهر، نامه باستان سال ۳، شماره ۲، پاییز و زمستان ۸۲، صص ۱۹-۲۷.
دریایی، تورج (۱۳۸۳)، شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.
دینوری، ابوحنیفه (۱۳۶۸)، الاخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی.
رجبی، پرویز (۱۳۸۳)، هزاره‌های گمشده ج ۵ (ساسانیان) تهران: توس.
رضا، عنایت الله (۱۳۶۵)، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، تهران: علمی و فرهنگی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۷۳)، تاریخ مردم ایران پیش از اسلام، تهران: امیرکبیر.
شیپمان، کلاوس (۱۳۳۶)، مبانی تاریخ ساسانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: فرزان روز.
طبری، محمد بن جریر (۱۳۶۲)، تاریخ طبری، ج ۲. ترجمه ابولقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
فرای، ریچارد نلسون (۱۳۷۳)، میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم (۱۹۷۰)، شاهنامه، چاپ رستم علی‌اف و ع. آذر، ج ۸، مسکو: آکادمی علوم اتحاد شوروی.
قدرت دیزجی، مهرداد (۱۳۹۵)، تأثیر جنگ‌های ایران و بیزانس (۶۰۳ تا ۶۲۸ م) در فروپاشی دولت ساسانی، پژوهشهای تاریخی، سال ۸، زمستان، شماره ۴، پیاپی ۳، زمستان ۹۵، صص ۹۹-۱۱۰
قره‌بیگی، مصیب، واثق، محمود (۱۳۹۷)، نظریه گریز، تبیین واگرایی در نظریه سیاسی و اجتماعی فصلنامه بین‌المللی ژئوپولوتیک، دوره ۱۴، شماره ۵۱، پاییز ۹۷، صفحه ۱۷۳-۱۸۹
قمی، حسن بن محمد (۱۳۸۵)، تاریخ قم، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
قوام، عبدالعلی، مالمیر، مهدی (۱۳۹۳)، ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت- ملت (الگو یابی روابط بین دولت و جامعه) پژوهشنامه علوم سیاسی، دور ۱۰ شماره ۱، زمستان ۹۳، صص ۱۵۷-۱۹۷.
کریستنسن، آرتور (۱۳۶۸)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب.
گرانتوسکی، ادوین‌آریدوویچ و دیگران (۱۳۵۹)، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، ج ۱، تهران: پویش.
گروسه، رنه (۱۳۶۷)، امپراتوری صحرانوردان، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
لباف‌خانیکی، میثم (۱۳۹۶)، تأملی بر تاریخ و آثار فرهنگی هپتالیان در ایرانِ عصر ساسانی، مجله پژوهشهای تاریخی، سال ۵۳، دوره جدید، سال ۹، شماره ۴، پیاپی ۳۶، زمستان ۹۶ صص ۱۳۹-۱۶۱
لوکونین، ولادیمیر (۱۳۶۵)، تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران: علمی و فرهنگی.
مارکوارت، یوزف (۱۳۷۳)، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمه مریم میراحمدی، تهران: اطلاعات.
مانوکیان، آرپی (۱۳۸۷)، ارمنیان و سلسله پادشاهان ساسانی، فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۴۴، سال ۱۲، تابستان ۸۷.
محمدی ملایری، محمد (۱۳۷۹)، تاریخ و فرهنگ ایران، ج ۱، تهران: طوس.
محمودآبادی، سیداصغر (۱۳۸۵)، دینکرد، مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره ۲، شماره ۴۴ و ۴۵، بهار و تابستان ۸۵.
مشکور، محمد جواد (۱۳۷۱)، جغرافیای تاریخی ایران باستان، تهران: دنیای کتاب.
مشکور، محمد جواد (۱۳۶۹)، ایران در عهدباستان، تهران: اشرفی.
ملشویچ، سینیشا (۱۳۹۰)، جامعه‌شناسی قومیت، ترجمه پرویز دلیرپور، تهران: آمه.
میرزاوند، مسلم (۱۳۹۴)، تدابیر بازدارنده از جنگ در دوره ساسانیان، فصلنامه رشد آموزش تاریخ، شماره ۶۱، زمستان ۹۴، صص ۷۰-۷۷.
مینوی، مجتبی (۱۳۵۴)، نامه تنسر به گشنسب، تهران: خوارزمی.
نولدکه، تئودور (۱۳۵۲)، تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران: انجمن آثار ملی.
هوار، کلمان (۱۳۶۳)، ایران و تمدن ایرانی، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
وینتر، انگلبرت؛ دیگناس، بیته (۱۳۸۶)، روم و ایران، دو قدرت جهانی در کشاکش و همزیستی، تهران: فرزان‌روز.
ویدن گرن، گئو (۱۳۸۴)، مانی و تعلیمات او، ترجمه نزهت صفای اصفهانی، تهران: مرکز.
ویسهوفر، یوزف (۱۳۷۷)، ایران باستان (از ۵۵۰ پیش از میلاد تا ۶۵۰ پس از میلاد)، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: ققنوس.
یعقوبی، ابن واضح احمدبن یعقوب (۱۳۸۲)، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، ج ۱، تهران: علمی و فرهنگی.
Ayoob M. (1996) State-Making, State-Breaking and State Failure: Explaining the Roots of ‘Third World’ Insecurity. In: van de Goor L. Rupesinghe K. Sciarone P. (eds) Between Development and Destruction. Palgrave Macmillan, London.
Katouzian, Homa(2009), The Persians: Ancient, Mediaeval and Modern Iran, Yale University Press.
Lipset, Seymour Martin and Stein Rokkan(1967), Cleavage Structures, Party Systems and Voter Alignments: An Introduction, In Seymour Martin Lipset and Stein Rokkan (Eds.), Party Systems and Voter Alignments (pp. 1-64), New York, Free Press, International Yearbook of Political Behavior Research,
Nay, Olivier(2013), "Fragile and Failed States: Critical Perspectives on Conceptual Hybrids". International Political Science Review, 34 (3), 326–341.
Patrick, Stewart(2007), "Failed' States and Global Security: Empirical Questions and Policy Dilemmas". International Studies Review, 9 (4), 644–662.
Pourshariati, Parvaneh(2009), Decline And Fall Of the Sassanian Empire: The Sassanian – Parthian Confederacy and the Arab Conquest Of Iran,I. B. Tauris: London.
salehi,K. (2022). The Functioning of Social Gaps in the Late Sassanid Period and its Effect on the Escape of the Lower Strata of Iranian Society. historical sociology, 13(1), 219-254. doi: .13.1.219
MLA
salehi,K. . "The Functioning of Social Gaps in the Late Sassanid Period and its Effect on the Escape of the Lower Strata of Iranian Society", historical sociology, 13, 1, 2022, 219-254. doi: .13.1.219
HARVARD
salehi,K. (2022). 'The Functioning of Social Gaps in the Late Sassanid Period and its Effect on the Escape of the Lower Strata of Iranian Society', historical sociology, 13(1), pp. 219-254. doi: .13.1.219
CHICAGO
K. salehi, "The Functioning of Social Gaps in the Late Sassanid Period and its Effect on the Escape of the Lower Strata of Iranian Society," historical sociology, 13 1 (2022): 219-254, doi: .13.1.219
VANCOUVER
salehi,K. The Functioning of Social Gaps in the Late Sassanid Period and its Effect on the Escape of the Lower Strata of Iranian Society. historical sociology, 2022; 13(1): 219-254. doi: .13.1.219
