مدیر گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان ، s.taheri@aui.ac.ir
چکیده: (2482 مشاهده)
چکیده
این نوشتار، پژوهشی تاریخی و توصیفی ـ تحلیلی در حوزۀ جامعهشناسی فرهنگ است. وبر در زمرۀ یکی از پایهگذاران جامعهشناسی سه خطمشی تاریخی را برای توجیه قدرت در یک ساختار سیاسی معرفی کرد. او این شیوههای ناب را اقتدار فرهمندانه، اقتدار سنتی و اقتدار عقلانی ـ قانونی نامید. یک سده پس از بیان این نظریه روند تاریخی را، که ذکر میشود، میتوان برای این سه شیوه پیشنهاد کرد: فرهمندی باستانی، توارث تاریخی و دولت مدرن. هدف این پژوهش بنیادی نظری که دادههای کیفی آن بهشیوۀ اسنادی گردآوری شدهاند، پیجویی تغییر مکان نگاهبانی از شیء مقدس/ برگزیده در این تحول درزمانی است. این نوشتار تلاش دارد ویژگیهای اینگونه اشیا را توصیف و روند تغییر جایگاه پاسداشت آنها را در طول تاریخ در بافتی جامعهشناختی بررسی کند. برای فهم ماهیت شیء مقدس از تعاریف دورکهیم و اوتو استفاده شده و بهیاری دیدگاه کانت دربارۀ زیبایی و والایی کیفیت زیباشناختی ارتباط انسان با این اشیا تبیین شده است. نیایشگاه و کاخ را میتوان مکانهای پیشامدرن پاسداشت شیء مقدس/ برگزیده و همبسته با دو شیوۀ ابتداییتر اقتدار دانست، اما در دورۀ مدرن، موزه بهمنزلۀ مهمترین بنیاد برای نگاهبانی از اشیای برگزیده جایگزین این مکانها شده است. موزه اشیا را در فرایندی از برگزیدگی، جداسازی و چارچوببندی، موزهای میکند. ممکن است اشیای مذهبی در روند ورود به موزه تقدسزدایی شوند یا اشیا روزمره مقدسسازی شوند. خلاف نیایشگاه، موزه تأثیر همسانی بر همۀ بازدیدکنندگانش ندارد. تجربۀ ارتباط با شیء مقدس در موزه امری اختیاری، غیرالزامی، درونی، شخصی و برآمده از پیشینه، سن، دلبستگی و دانش هر بازدیدکننده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
تاریخ انتشار: 1399/12/6