1- دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس ، j.dara@modares.ac.ir
2- دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده: (3260 مشاهده)
دولتهای صفویه و قاجار از لحاظ نوع ساخت سیاسی، نهاد حاکمیت و پایگاه اجتماعی دارای ویژگیهای منحصربهفردی هستند. از دوران صفویه، ویژگیهای دولت ایرانی مبین نهادها و سنتهای سیاسی سنتی بود. این رویه تا دورۀ جدید و حکومت قاجار ادامه داشت. اما با ورود ایران در اواخر قاجار به عرصههای جهانی، دولت نیز متأثر از این ارتباط شد و با روی کار آمدن خاندان پهلوی، حکومت مطلقه شکل گرفت. در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که دولتهای صفویه و قاجار بهلحاظ ساخت سیاسی و پایگاه اجتماعی چه تفاوتها و شباهتهایی دارند؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهلحاظ ساخت سیاسی، دولت در دوران صفویه از نوع پاتریمونیالیسم، اما در عصر قاجار از نوع پاتریمونیالیستی در حال گذار است. لذا هرچند هر دو دارای نهادهای حاکمیت مشابه بودند، اما تحول دولت در این دو دوره که ناشی از تغییرات بافت اجتماعی و طبقاتی در ایران است ساخت قبیلهای حکومت را به نوعی حکومت بوروکراتیک هدایت میکند.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
تاریخ انتشار: 1400/12/10