1- استادیار، گروه جامعهشناسی، دانشگاه آیتالله بروجردی(ره)، خرمآباد، ایران
2- استادیار، گروه جامعهشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- دانشیار، گروه علوماجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (9769 مشاهده)
در این مقاله، فرهنگ سیاسی جامعۀ ایران را در یک بازۀ کیفی اقتدارگرایی تا دموکراتیکگرایی بررسی و تحلیل کردهایم. دیدگاههای نظریِ شکلگرفته درباب فرهنگ سیاسی ایران تحلیلهای متفاوت و گاه متضاد دارند. دستهای از این دیدگاهها ویژگیهای فرهنگ سیاسی ایران را غیردموکراتیک و اقتدارگرایانه معرفی کرده و دستۀ دیگر شاخصهای دموکراتیک را به آن نسبت دادهاند؛ ازجملۀ این شاخصهها تأکید بر میزان زیاد مشارکت سیاسی در دورههای مختلف انتخاباتی است. در این پژوهش، با استفاده از روش کمّی پیمایشی برمبنای دادههای فازی، فرهنگ سیاسی دو شهر ارومیه و خرمآباد را که بهترتیب کمترین و بیشترین میزان مشارکت انتخاباتی را در دورههای مختلف انتخاباتی داشتهاند، تحلیل کردهایم تا با استفاده از یافتههای تجربی، صحت و سقم نظریهها و دیدگاههای فرهنگ سیاسی ایران را بیازماییم. برای این منظور، میزان عضویت شهروندان را در دو مجموعۀ فرهنگ سیاسی ارزیابی کردهایم: ارزشهای ابراز وجود دربرابر ارزشهای بقا و ارزشهای عقلانی دربرابر ارزشهای سنتی، الگوی فرهنگ سیاسی آنها را تعیین میکند. نتایج پژوهش نشان میدهد الگوی فرهنگ سیاسی ارومیه و خرمآباد تاحدودی شبیه به یکدیگر است. برخلاف تصور قبلی، در هیچکدام از دو شهر، فرهنگ سیاسی همسان و واحدی مشاهده نشده است. بنابراین، مجموعۀ ارزشهای سیاسی توده مجموعهای دووجهی است که هم تمایلات دموکراتیک و هم تعلقات اقتدارگرایی دارد و مهمتر این است که الگوی فرهنگ سیاسی شهروندان با میزان مشارکت انتخاباتی آنان مطابقت ندارد؛ بنابراین این استدلال که زیاد بودن مشارکت انتخاباتی میتواند شاخصی برای ارتقای فرهنگ سیاسی و نشاندهندۀ دموکراتیک بودن آن باشد، با واقعیت همخوانی ندارد.
نوع مقاله:
مقاله مستقل |
موضوع مقاله:
علوم اجتماعی|علوم سیاسی انتشار: 1394/1/1