تداوم وتحول در جامعه زرتشتیان کازرون (از سقوط سلسله ساسانی تا پایان قرن پنجم هجری)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس

2 دانشجوی دکترای تاریخ در دانشگاه خلیج فارس

3 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده
vvvvبا ورود مسلمانان به ایران ، فصل جدیدی در تاریخ اجتماعی و دینی مردم ایران آغاز گردید. با این حال ورود اسلام به ایران با چالش ها و مقاومت های بسیاری در مناطق گوناگون روبرو شد. در بین مناطق مختلف ، فارس از جمله مناطقی بود که مقاومت نشان داد و عملاً پایگاه حفاظت از دین پیشین گردید؛ در این میان کازرون به دلیل استقرار یک حکومت محلی زرتشتی توانست، انسجام جامعه زرتشتیان خود را تا اوایل قرن پنجم هجری حفظ نماید. با توجه به فشارهای مختلف بر جوامع زرتشتی توسط حکام تازه وارد و نومسلمانان، فهم نحوه استمراریک جامعه زرتشتی مستقل در جنوب غربی فارس تا اوایل قرن پنجم هجری ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش در پی آن است تا زمینه‌های تداوم و تحول جامعه زرتشتیان کازرون را در طی سده‌های نخستین اسلامی بررسی نماید. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.

یافته های این تحقیق نشان می‌دهد که علیرغم فشار بیش از اندازه حاکمان جدید برجامعه زرتشتی کازرون و اعمال محدودیت های گوناگون،آنها موفق شدندکه با حفظ انسجام در ساختار و کنش های خود و داشتن حاکمی زرتشتی به حیات خود ادامه دهند ولی از اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم با بروز درگیری های فراوان با فرقه مرشدیه کازرون دچار مشکلاتی در زمینه اداره جامعه شود و درنهایت با مهاجرت به مناطق کوهستانی و روستایی به سبک و روش دیگری حیات خود را استمراربخشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
1- آن لمبتون،( ۱۳۷۲ )، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند ،تهران:نشرنی.
2- ابن اعثم کوفی، ابومحمد احمد بن علی، (۱۳۸۰ ) ، الفتوح، ترجمه محمد احمد هروی ، به تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: علمی و فرهنگی.
3- ابن حوقل، محمد بن علی،( ۱۳۶۶ )، صوره الارض، ترجمه و توضیح جعفر شعار، تهران: امیرکبیر.
4- ابن فقیه همدانی،( ۱۳۴۹ ) ، البلدان، ترجمه ح. مسعود، تهران: بنیاد فرهنگ ایران .
5- ابن مسکویه، احمد بن علی،( ۱۳۷۶ ) ، تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامی و علینقی منزوی، تهران: سروش و توس.
6- ابن بلخی،( ۱۳۳۹ )، فارسنامه، تصحیح لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، تهران: دنیای کتاب.
7- ابن بطوطه ،محمد بن ابراهیم،( ۱۳۳۷ ) ، سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمدعلی موحد، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
8- استخری، ابراهیم بن محمد ، (۱۳۴۷ )، مسالک و ممالک ، به اهتمام ایرج افشار، تهران: علمی و فرهنگی .
9- اروجی ، فاطمه و محمد رضایی،( ۱۳۹۶)، " زمینه های همگرایی در مناسبات مسلمانان و زرتشتیان در منطقه فارس " (دوره آل بویه ۴۴۷ -۳۲۲ ) هجری قمری ، دو فصلنامه تاریخنامه ایران بعد از اسلام ،سال هشتم ،شماره چهاردهم، ۲۸-۱.
10- اژدری، سید راضیه و سهیلا صلاحی مقدم،(۱۳۹۶)،" فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه" سومین همایش متن پژوهی ادبی، (نگاهی تازه به آثار مولانا )،تهران: هسته مطالعات ادبی و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ،دانشگاه علامه طباطبایی.
11- اشپولر، برتولد ،(۱۳۹۰ )، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه مریم میراحمدی، تهران: علمی و فرهنگی.
12- بیرونی،ابوریحان،(۶ ۱۳۸)، آثار الباقیه عن قرون الخالیه، ترجمه اکبرداناسرشت، تهران: امیرکبیر
13- بلاذری، احمد بن یحیی،( ۱۳۲۷ )، فتوح البلدان ، ترجمه محمد توکل، چاپ اول ،تهران: نشر نقره.
14- بویس، مری،( ۱۳۸۵ )، زرتشتیان باورها و آداب دینی آنها، ترجمه عسگر بهرامی، تهران: ققنوس.
15- بیهقی، خواجه ابوالفضل محمد بن حسین،( ۱۳۷۴ )،تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل خطیب رهبر ،تهران: مهتاب.