سیاست و تجارت در مغرب قرون میانه؛ ناپایداری سیاسی و شکوفایی اقتصادی

1. آلیور، رولاند، و آنتونی اتمور، تاریخ اسلام در آفریقای سده های میانه(1250-1800 میلادی)، ترجمه عباس برومند اعلم و معصومه قمی، تهران، سمت، 1396.
2. ابن بطوطه، محمد، تحفه النظار یا سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه محمد علی موحد، تهران، 1359ش.
3. ابن خطیب، الإحاطه فی أخبار غرناطه، مصحح یوسف علی طویل، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی تا.
4. ------، معیار الاختبار فی ذکر المعاهد و الدیار، تحقیق محمد کمال شبانه، داراحیاء التراث الاسلامی، بی تا.
5. ------ ، نفاضه الجراب فی علاله الاغتراب، به کوشش احمد مختار العبادی، بغداد، دارالشوون الثقافیه، دارالنشرالمغربیه، بی تا.
6. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، العبر؛ تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1370.
7. ------، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1375ش‌.
8. ابن صاحب الصلاه، عبدالملک بن محمد باجی، المن بالامامه، تحقیق عبدالهادی التازی، بیروت، دارالغرب اسلامی، 1987 م.
9. ابن عذاری، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، چاپ کولن و پرووانسال، بیروت 1400/1980م.
10. ابن مرزوق، محمد بن احمد بن محمد، المسند الصحیح الحسن فی مآثر مولانا ابوالحسن، ماریا خبسوس بیغیرا و محمود ابوعباد، الجزائر، الشرکه الوطنیه للنشر و التوزیع، 1981 م.
11. اسماعیل، محمود، ادریسیان؛ یافته های جدید، حجت ا... جودکی، تهران، انتشارات باز، 1383.
12. الانصاری، محمد بن القاسم السبتی، اختصار الاخبار عما کان بثغر سبته من سنی الآثار، الرباط، المطبعه الملکیه، 1969م.
13. برومند اعلم، عباس، فرهنگ و تمدن مغرب اسلامی در عصر بنی مرین، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393.
14. -------، «نقش موقعیت جغرافیایی شهر تلمسان در تاب آوری و پایایی دولت زیّانی»، فصلنامه آمایش سیاسی فضا، دوره 2، شماره 3، صص 208-217.
15. -------، «مدخل سنگای»، دانشنامه جهان اسلام، ج 24، تهران، بنیاد دائره المعارف اسلامی، 1396.
16. بکری، المغرب فی ذکر بلاد افریقیه و المغرب، به کوشش دیسلان، الجزایر، المطبعه الحکومیه، 1857م.
17. تیجانی، ابو محمد عبدالله بن محمد بن احمد، رحله تیجانی، تونس، 1981م.
18. جودکی، حجت الله، «اغالبه»، مجله تاریخ اسلام، پاییز 1379، شماره 3.
19. حرکات، ابراهیم، المغرب عبر التاریخ، دارالبیضاء، دار الرشاد الحدیثه، بی تا.
20. حسن علی حسن، الحضاره الاسلامیه فی المغرب و الاندلس، القاهره، مکتبه الخانجی، 1980.
21. رنانی، محسن، «تاریخ و اقتصاد: علوم جانشین یا مکمل؟»، مجموعه مقالات همایش تاریخ و همکاری های میان رشته ای، به کوشش داریوش رحمانیان، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392.
22. سالم، عبدالعزیز، تاریخ مدینه المریه الاسلامیه، بیروت، دار النهضه العربیه، 1969م.
23. سالم، عبدالعزیز بن عبدالله، مظاهر الحضاره المغربیه، دارالبیضاء، دارالسلمی، 1975م.
24. شهیدی پاک، محمدرضا، تاریخ تحلیلی مغرب اسلامی، قم، نشر المصطفی، 1389ش.
25. علاوی الشاهری، مزاحم، الاوضاع الاقتصادیه فی المغرب علی عهد المرینیین، بغداد، دارالشوون الثقافه العامه، 2001م.
26. عمر موسی، عزالدین، دولت موحدون در غرب جهان اسلام، صادق خورشا، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
27. العمری، احمد بن یحیی بن فضل الله، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، به کوشش مصطفی ابوضیف، الدار البیضاء، 1988م.
28. الفاسی، علی بن ابی زرع، الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار الملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس، دار المنصور، رباط، 1972م.
29. قلقشندی، شهاب الدین ابوالعباس احمد بن علی، نهایه الارب فی معرفه انساب العرب، ابراهیم الابیاری، بیروت، دارالکتاب البنانی، 1980م.
30. لوتورنو، روجیه، فاس فی عصر بنی‌مرین، ترجمه نیکولا زیاده، بیروت-نیویورک، نشر بالاشتراک موسسه فرنکلین للطباعه و النشر، 1967م.
31. مقری التلمسانی، ابوالعباس احمد بن محمد، ازهار الریاض فی اخبار عیاض، مصطفی السقا و دیگران، رباط، اللجنه المشترکه لنشر التراث الاسلامی، 1978م.
32. مونس، حسین، تاریخ و تمدن مغرب، ترجمه حمیدرضا شیخی، انتشارات سمت، 1384.
33. نورث، داگلاس سی.، ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی، تهران، نشر نی، 1379.
34. الوزان الفاسی، حسن بن محمد، وصف افریقیا، ترجمه محمد حجی و دیگران، چاپ دوم، بیروت، دارالغرب، 1983م.
35. الهرفی، سلامه محمدسلمان، دوله المرابطین فی عهد علی بن یوسف بن تاشفین، بیروت، دارالندوه الجدیده، 1405.