جایگاه بسیج تدارکی، تدافعی و تهاجمی بازار در انقلاب اسلامی ایران

دوره 14، شماره 1
شهریور 1402
صفحه 381-412

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی

2 کارشناس ارشد گروه علوم سیاسی

چکیده


باتوجه‌به اهمیت نقش بسیج سیاسی بازار در انقلاب 57 مبنی بر حمایت بی‌شائبه‌ای که در زمینه‌هایی چون احداث مساجد و تکایا و درمانگاه‌هایی که به‌رایگان مردم را درمان می‌کردند و تأمین مالی روحانیت، جامعه توانست قشر بازار را در میان توده‌های جامعه موردتوجه قرار داده و از ارکان مهم جامعه به شمار آید. در این مقاله تلاش شده است که کنش بازار و بازاریان را به‌عنوان یک نیروی اجتماعی تأثیرگذار در جریان انقلاب اسلامی با رویکرد بسیج مورد بررسی قرار گیرد و به این سؤال پاسخ دهد که بسیج سیاسی بازار سنتی چه نقشی در روند کنش جمعی در انقلاب اسلامی سال 57 ایران ایفاء کرده است؟ در پاسخ به این سؤال، باتکیه‌بر نظریه کنش جمعی چارلز تیلی به بررسی نقش بسیج سیاسی تدارکی و تدافعی و تهاجمی بازار بر انقلاب سال 57 پرداخته می‌شود و نظر به بررسی نقش بازار در بسیج تدارکاتی در زمینه‌هایی چون احداث مساجد و تکایا و درمانگاه‌هایی که به‌رایگان مردم را درمان می‌کردند و تأمین مالی روحانیت پرداخته می‌شود و همچنین در بسیج تهاجمی با حضور در تشکل‌های سیاسی همچون هیئت مؤتلفه اسلامی و در بسیج تدافعی در پیوستن بازاریان به اعتصابات سراسری جهت حمایت از انقلاب سال 57 اذعان داشت به بررسی نقش بازار نقشی در انقلاب 57 پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
فهرست منابع:
آبراهامیان، یرواند (1381) ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی، محمدابراهیم فتاحی و لیلایی، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
اشرف، احمد. بنوعزیزی، علی (1388) طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
امیری، حکیمه (1386) تاریخ شفاهی هیئت‌های مؤتلفه اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
بادامچیان، اسدالله (1385) آشنایی با جمعیت مؤتلفه اسلامی، تهران: اندیشه ناب.
باقی، عماد (1363) در شناخت حزب قاعدین زمان، تهران: دانش اسلامی.
پورقیومی، حمید، عابدی‌اردکانی، محمد (1395)، نقش بازار در پیروزی انقلاب اسلامی ایران (با تاکید بر بازار تهران)،تهران: مؤسسه اندیشه کامیاب ایرانیان.
توکلی بینا، ابوالفضل، (1384) خاطرات ابوالفضل توکلی بینا، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
تیلی، چارلز، (1385) از بسیج تا انقلاب، ترجمه علی مرشدی زاد، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
جباری، مینا (1379)،همیشه بازار، تهران: آگاه.
حسین قزل ایاق، ایمان (1396)، فعالیت های انقلابی بازاریان طی ماه های دی و بهمن 1357، فصلنامه تاریخ‌نامه انقلاب، سال اول بهار و تابستان 1396 شماره 1
رضاپور، هدی. ملایی توانی، علیرضا، (1399)، تحلیل ارتباط بازاریان مشهد، حکومت پهلوی و آستان قدس رضوی در سال‌های 1353 تا 1357 ، تاریخ‌نامه انقلاب سال چهارم بهار - زمستان 1399 شماره 1 تا 4 (پیاپی 7 و 8)
زیباکلام، صادق (1372) مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی، تهران: روزنه.
سیف‌زاده، حسین (1373)تحول از مشارکت منفعلانه به مشارکت فعالانه، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره: 32، تیر 1373.
شامبیاتی، ه (1376)مخالفت با دولت تحصیلدار، ترجمه عبدالقیوم شکاری، فصلنامه 15 خرداد، شماره 28،زمستان 1376.
صابری،شیدا.شیخ نوری، محمد امیر(1391) بازار و نهضت ملی شدن صنعت نفت،پژوهشهای تاریخی (دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه اصفهان )دورة جدید، سال چهارم، شمارة سوم (پیاپی 15 )،پاییز 1391
عتیق پور، محمد (1358) نقش بازار و بازاری‌ها در انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات کیهان.
فوران، جان (1378)مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، چاپ دوم، تهران: رسا.
کدی، نیکی، آر (1369)ریشه‌های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: قلم.
کمالی، مسعود (1381) دو انقلاب ایران (مدرنیته، جامعه مدنی، مبارزه طبقاتی) ، تهران: نشر دیگر.
کیمیافر، محمد (1391)خاطرات حبیب‌الله عسکراولادی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
معدل، منصور (1382) طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران، ترجمه محمد سالار کسرایی، تهران: نشر باز.
میردار، مرتضی. حسین قزل ایاق، ایمان (1399) فعالیت‌های اجتماعی بازاریان در مسیر سازمان‌بخشی به انقلاب اسلامی، دوفصلنامه تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال دهم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1399، 10.30465/shc.2021.23901.1857

Amuzegar, Jahangir(1991), Dynamics of the Iranian Revolution: The Pahlavis' Triumph and Tragedy,New York: SUNY Press
Haghighat, Seyed Sadegh(2000), Six Theories about the Islamic Revolution's Victory, Tehran, Alhoda.
Nikki R. Keddie.(1995) Iran and the Muslim World: Resistance and Revolution, Macmillan, London, and New York: NYU Press
Parsa, Misagh (1898), Social Origins of the Iranian Revolution,London: Rutgers University Press
Poulson, Stephen C.(2006), Social Movements in Twentieth-century Iran: Culture, Ideology, and Mobilizing Frameworks,New York: Lexington Books