هدف از این مقاله بررسی مفهوم حقوق و آزادی‌های اساسی ذیل مفهوم عدالت، نزد متفکران مشروطه است. مقاله بر آن بوده که با روش تحلیل تاریخی، تعریف دقیقی از حقوق اساسی نزد بیش از سی روحانی و روشنفکر دوران مشروطه عرضه دارد و تلاش کند دسته‌بندی مناسبی از نوع مواجهۀ هریک از ایشان نسبت‌به حقوق و آزادی‌ها ارائه دهد و از دسته‌بندی‌های دوگانه تن زند. چارچوب مفهومی و نظری موردبررسی، نحوۀ شکل‌گیری سوژۀ مدرن نزد کانت و رالز؛ و ازطرفی دسته‌بندی‌های موجود از حقوق، بوده است. درنهایت طیفی ارائه شد که در دستۀ اول آن باور به اینکه «آزادی باعث نشر زنادقه و مخالفت با اسلام است»؛ در دستۀ دوم «باورمندان به حقوق سیاسی یا حقوق شاه و رعیت، یا مردم و مسئولان»؛ در دستۀ سوم «حقوق اقتصادی و اجتماعی برای قوام بخشیدن به جامعه»؛ در دستۀ چهارم «باورمندان به حقوق شخصی و سیاسی» و در دستۀ پنجم «حقوق اساسی و آزادی‌های عمومی به‌عنوان حق شهروندی» وجود دارد.
آخوندزاده، میرزا فتح‌علی، 1357: الفبای جدید و مکتوبات، گردآورنده حمید محمدزاده و حمید آراسلی، تبریز، نشر احیاء
• آدمیت، فریدون، 1354: فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران، انتشارات پیام، چاپ اول
• آدمیت، فریدون، 1363: اندیشه‌های طالبوف تبریزی، انتشارات دماوند، چاپ دوم
• آشوری، داریوش، 1389: دانشنامه سیاسی، نشر مروارید، چاپ هیجدهم
• اتحادیه، منصوره، 1361: پیدایش و تحول اجزاب سیاسی مشروطیت (دوره اول و دوم مجلس شورای ملی)، نشر گستره
• بشیریه، حسین؛ 1379: تاریخ اندیشه سیاسی در قرن 20 ، تهران، نشر نی
• تبریزی، میرزا علی ثقه‌الاسلام، 1355: مجموعه آثار قلمی ثقه‌الاسلام شهید تبریزی، محقق نصرالله فتحی، نشر انجمن آثار علمی
• ثبوت، اکبر، ۱۳۸۶: دیدگاه‌های آخوند خراسانی و شاگردانش، به چاپ نرسیده است
• حائری، عبدالهادی، 1387: تشیع و مشروطیت (و نقش ایرانیان مقیم عراق)، انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم
• دهخدا، علی اکیر، 1364: مقالات دهخدا، جلد دوم، به کوشش سید محمد دبیرسیاقی، انتشارات تیراژه، چاپ اول
• رالز، جان؛ 1376: عدالت و انصاف و تصمیم‌گیری عقلایی، ترجمه مصطفی ملکیان، نقد و نظر، سال سوم، شماره 2 و 3
• رالز،جان؛ 1393: نظریه ای درباب عدالت (براساس آخرین ویراست اثر 1999)، ترجمه مرتضی نوری، انتشارات مرکز، چاپ اول
• رجبی، محمد حسن؛ رویاپور امید، فاطمه، 1384: مکتوبات و بیانات سیاسی اجتماعی علمای شیعه، جلد اول و دوم و سوم و چهارم و پنجم، نشر نی، چاپ اول
• زرگری‌نژاد، غلامحسین، 1390: رسائل مشروطیت – مشروطه به روایت موافقان و مخالفان، جلد اول و دوم، انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، چاپ دوم
• زرگری‌نژاد، غلامحسین، 1377: رسائل مشروطیت (18 رساله و لایحه درباره مشروطیت)، نشر کویر، چاپ دوم
• زرگری‌نژاد، غلامحسین، 1398: اندیشه و سیاست در ایران قاجار، انتشارات نگارستان اندیشه، چاپ اول، جلد دوم
• سندل، مایکل، 1396: لیبرالیسم و محدودیت های عدالت، ترجمه حسن افشار، نشر مرکز، چاپ اول
• طالبوف، عبدالرحیم، 1356: کتاب احمد (ج3) یا مسائل الحیات، با مقدمه و حواشی باقر مومنی، انتشارات شبگیر، چاپ دوم
• طباطبایی، سید جواد، 1367: درآمدی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول
• فالکس، ک .1381: شهروندی. ترجمه: محمدتقی دلفروز. تهران: انتشارات کویر
• فروغی، محمدعلی، 1396: حقوق اساسی یعنی اداب مشروطیت دول، به اهتمام علی اصغر حقدار، استانبول ، نشر باشگاه ادبیات
• فیرحی، داود، 1394: آستانه تجدد (در شرح تنبیه الامه و تنزیه المله)، نشر نی، چاپ اول
• کسروی، احمد، 1388: تاریخ مشروطه ایران، انتشارات هرمس، چاپ اول
• لاری، عبدالحسین، 1376: مجموعه رسائل، کنگره بزرگداشت آیت الله عبدالحسین لاری
• نائینی، محمد حسین، 1382: تنبیه الامه و تنزیه المله، تصحیح سید جواد ورعی، بوستان کتاب قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
• وحدت، فرزین، 1382: رویارویی فکری ایران با مدرنیت، ترجمه مهدی حقیقت خواه، انتشارات ققنوس
• Kant, I. 1788. Critique ofpure reason, translated by L. W Beck, 1 956 Indianapolis
• Kant, I. 1785.Groundwork of the metaphysics of morals, translated by H. J. paton, 1929 london
