Social status indicates the position of the individual in the social structure and in the historical texts of the Safavid era, important information about the social status of artists, including painters, is provided. Despite the general dependence of art on the court, painters in this era were not the same in terms of status and social status, but several components determined the ups and downs of their status. The purpose of this article is to explain the role and social status of Safavid painters in historical texts with emphasis on political historiography, art historiography, memoirs and travelogues. This article is of historical type and with reference to the topics of historical sociology and the method of library research and has been done in a descriptive-analytical manner. Findings indicate that in the historical texts of this era, the position, status and position of painters have been influenced by such things as: religious policies, art of Safavid kings, political competitions, the continuation of artistic families and social mobility by Safavid neighbors.
آژند، یعقوب (1394)، مکتب نگارگری تبریز و «قزوین - مشهد»، تهران: موسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
آژند، یعقوب(1395). نگارگری ایران؛ پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران، جلد اول و دوم، تهران: سمت.
آژند، یعقوب(1389)، محمدزمان وشیوه فرنگی سازی، تهران: امیرکبیر.
افشار، صادقی‌بیگ(1327)، مجمع‌الخواص، ترجمه عبدالرسول خیام‌پور، تبریز: اختر شمال.
اوحدی حسینی دقاقی بلیانی اصفهانی، تقی‌الدین‌محمدبن‌محمد(1389). عرفات‌العاشقین و عرصات العارفین، تصحیح ذبیع‌الله صاحبکاری و آمنه فخر احمد؛ با نظارت علمی محمد قهرمان، جلد 2، 3، 4، 5، 6، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب؛ کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
اولئاریوس، آدام(1385)، سفرنامه، ترجمه احمد بهپور، تهران: ابتکار نو.
بابایی،سوسن،کاترین بابایان، اینا باغدیانتیس و دیگران(1390) غلامان خاصه(نخبگان نوخاسته دوران صفوی)ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز.
بداونی، عبدالقادر بن ملوک‌شاه(1869م). منتخب‌التواریخ، جلدسوم، به‌تصحیح مولوی احمدعلی، هند: کلکته.
پاکباز، رویین(1383). نقاشی ایران(از دیرباز تا امروز)، تهران: زرین و سیمین.
تاورنیه، ژان باتیست(1369)، سفرنامه، ترجمه ابوتراب نوری، تصحیح حمید ارباب شیرانی، چ4، بی‌جا: سنایی- تأیید.
ترکمان، اسکندربیگ(1382). تاریخ عالم آرای عباسی، جلد اول و نیمی از جلد دوم، تهران: امیرکبیر.
ترکمان، اسکندربیگ(1317). ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج احمد سهیلی خوانساری،تهران: اسلامیه.
تیموری،مرتضی(1382). سرگذشت کتابخانه‌های اصفهان در دوران صفویه( مجموعه مقالات همایش اصفهان و صفویه) به اهتمام دکتر مرتضی دهقان‌نژاد، اصفهان: دانشگاه اصفهان
ثواقب، جهانبخش(1387). منابع و مآخذ تاریخ صفویه، شیراز: میتراس.
جهانگیرگورکانی، نورالدین محمد(1359). جهانگیرنامه یا تزوک جهانگیری، به کوشش محمد هاشم،تهران: رز.
دوغلات، محمدحیدر(1378). تاریخ رشیدی،چاپ عکسی از نسخه خطی کتابخانه ابوریحان بیرونی (تاشکند)، ش 1430، تهران 1378.
رازی، امین‌احمد(1378). هفت اقلیم، جلد اول و دوم، به تصحیح محمدرضا طاهری، تهران: سروش.
راکسبرگ، دیویدجی(1388) مجموعه مقالات نگارگری در نظر و عمل، ترجمه و تحقیق، صالح طباطبایی تهران، فرهنگستان هنر
روملو، حسن‌بیگ(1357). احسن التواریخ، به تصحیح: عبدالحسین نوائی، تهران: بابک.
ریزمن، لئونارد؛ انگویتا، ماریانو اف(1383). جامعه‌شناسی قشرها و نابربری‌های اجتماعی، ترجمه محمد قلی‌پور، تهران: دقت.
سام‌میرزا صفوی(1314). تحفه سامی، به تصحیح وحید دستگردی، تهران: ارمغان.
سانسون(1346)، سفرنامه، ترجمه تقی تفضلی، تهران: ابن سینا.
سمرقندی، دولتشاه(1338). تذکره الشعرا، تهران: کلاله خاور.
شاردن، ژان(1345)، سفرنامه شاردن،جلد7، ترجمه محمد عباسی، تهران: امیرکبیر.
شاملو، ولی قلی بن داود قلی(1374). قصص الخاقانی جلد دوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
شایسته‌فر، مهناز(1384)، عناصر هنر شیعی، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی.
صالح طباطبایی(1388)، مجموعه مقالات نگارگری در نظر و عمل،تهران، فرهنگستان هنر.
عالی‌افندی، مصطفی(1369). مناقب هنروران، تهران: سروش.
علامی، شیخ‌ابوالفضل(1877). اکبرنامه، جلد اول، کلکته.
کمپفر، انگلبرت(1363)، سفرنامه، ترجمه کیکاووس جهانداری، چ3، تهران: خوارزمی.
کنبی، شیلا(1384)، رضا عباسی؛ اصلاح‌گر سرکش، ترجمه یعقوب آژند، تهران: فرهنگستان هنر.
گواشانی هروی، دوست محمد(1372). دیباچه؛ موجود در کتاب‌آرایی و تمدن اسلامی اثر نجیب مایل هروی، مشهد: آستان قدس رضوی.
گیدنز، آنتونی(1384).جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
محمدحسن، زکی(1388). هنر ایران در روزگار اسلامی، ترجمه محمد ابراهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر.
معصوم اصفهانی، محمد(1368). خلاصه السیر، به کوشش ایرج افشار، تهران: علمی.
منجم، مولاجلال الدین(1366). تاریخ عباسی یا روزنامه مولا جلال، به کوشش سیف‌الله وحیدنیا، تهران: وحید.
قمی، قاضی میر احمد(1352). گلستان هنر، به تصحیح: احمد سهیلی خوانساری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نصرآبادی، میرزا محمدطاهر(1361)، تذکره نصرآبادی، تصحیح وحید دستگردی، چ3، تهران: فروغی.
نوایی،عبدالحسین(1368)،شاه اسماعیل صفوی اسناد و مکاتبات تاریخی،تهران: انتشارات ارغوان.
واصفی، زین‌الدین محمود(1350). بدایع الوقایع جلد دوم، به تصحیح: الکساندر بلدروف، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
واله‌اصفهانی، محمدیوسف(1372)، خلدبرین؛ ایران در روزگار صفویان، به‌کوشش میرهاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
وحید قزوینی، محمدطاهربن حسین(1383). تاریخ جهان آرای عباسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مقالات
آژند، یعقوب، «تاریخ‌نگاری هنر ایران»، هنرهای زیبا، شماره 4و5، 1377، شماره پیاپی 1413، صص16-21.
آژند، یعقوب، «رضا، آقارضا و رضا عباسی»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 21، بهار1384، صص77-86.
آژند، یعقوب، «نقاشان اروپایی در ایران: دوره صفوی»، شماره 19، پاییز1383، صص75-83.
ایمانی‌جاجرمی، حسین(1386). «مروری بر نظریه نقش در جامعه‌شناسی، رشد آموزش اجتماعی»، دوره دهم، شماره 3، صص28-31.
شاد قزوینی، پریسا(1382). «هنر اسلامی در سه شاخه هنری خوشنویسی، تذهیب و نگارگری با نگاه غیب و شهود»، مدرس هنر، دوره اول، شماره سوم، صص 61-71.
صفت‌گل، منصور(1388).«تاریخ‌نویسی در ایران عصر صفوی (سال‌های 1148-1038ه.ق؛ مراحل و گونه‌شناسی»، دوره یک، شماره یک، پاییز و زمستان1388، صص65-84.
قدیمی‌قیداری، عباس، «نگاهی به تاریخ‌نگاری در دوره‌های صفوی و عثمانی(قرن دهم تا دوازدهم)»، روابط فرهنگی؛ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سال اول، شماره چهارم، زمستان1395، صص69-82.
میرزایی‌مهر، علی اصغر، «مقایسه تطبیقی گلستان هنر با مناقب هنروران؛ بخش نقاشی و نقاشان»، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی» شماره49، بهار1391، 45-55.
نایبی، هوشنگ، حمید عبداللهیان، «تبیین قشربندی اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی، شماره 20، پاییز و زمستان 1381، صص205-236.
Shahidani,S. , Nemati,M. , Savagheb,J. and Shahriokhi,S. (2023). A study of the social status of Safavid painters from the perspective of historical texts. historical sociology, 13(2), 301-346. doi: .13.2.11
MLA
Shahidani,S. , , Nemati,M. , , Savagheb,J. , and Shahriokhi,S. . "A study of the social status of Safavid painters from the perspective of historical texts", historical sociology, 13, 2, 2023, 301-346. doi: .13.2.11
HARVARD
Shahidani S., Nemati M., Savagheb J., Shahriokhi S. (2023). 'A study of the social status of Safavid painters from the perspective of historical texts', historical sociology, 13(2), pp. 301-346. doi: .13.2.11
CHICAGO
S. Shahidani, M. Nemati, J. Savagheb and S. Shahriokhi, "A study of the social status of Safavid painters from the perspective of historical texts," historical sociology, 13 2 (2023): 301-346, doi: .13.2.11
VANCOUVER
Shahidani S., Nemati M., Savagheb J., Shahriokhi S. A study of the social status of Safavid painters from the perspective of historical texts. historical sociology, 2023; 13(2): 301-346. doi: .13.2.11
historical sociology
