جنبش تنباکو و پیداییِ «مردم» در عرصۀ سیاست

دوره 13، شماره 1
شهریور 1401
صفحه 195-218

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

2 دکتری جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده
هدف از این پژوهش، بررسیِ ظهور پدیده­ای نو در عرصۀ سیاست­ و مناسبات قدرت در ایران است. این پدیدۀ نو همانا ظهورِ نوعی از سیاست ­ورزی است که بنیادِ مشروعیتِ دعاوی و مطالبات خود را برمبنای «مردم» و خواست و ارادۀ آنان بنا می­ نهد. با واکاویِ تاریخ تحولات سیاسیِ ایران معاصر براساس آرای ارنستو لاکلائو در باب «امر سیاسی» و «سیاست مبتنی‌بر مردم» و به روش تحلیل گفتمان، به این نتیجه رسیدیم که به­ رغم تعدد جنبش ­ها، شورش ­ها و مقاومت ­ها در شهرها و روستاها در برابر حاکمان محلی و قدرت مرکزی، در «جنبش تنباکو» است که ما با نوعِ جدیدی از کردارِ سیاسی مواجه می­ شویم که خواست­ ها و مطالبات خود را به‌نام «مردم» و به نمایندگی از «مردم» طرح می­ کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
- آجودانی، ماشاالله. (1382). مشروطه‌ی ایرانی. تهران: اختران.
- اشرف، احمد (1359). موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه. تهران: زمینه.
- الگار، حامد (1359). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت. ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس.
- توکلی طرقی، محمد. (1382). تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: نشر تاریخ ایران.
- تیموری، ابراهیم. (1361). تحریم تنباکو، اولین مقاومت منفی در ایران. تهران: امیرکبیر.
- تیموری، ابراهیم (1384). دو سال آخر (یادداشت‌های روزانه‌ی سرجان کمبل نماینده‌ی انگلیس در دربار ایران سال‌های 1833- 1834). تهران: دانشگاه تهران، 2ج.
- خالصی، عباس. (1366). تاریخچه‌ی بست و بست‌نشینی. تهران: انتشارات علمی.
- سپهران، کامران. (1388). تئاترکراسی در عصر مشروطه (1285-1304). تهران: نیلوفر.
- طباطبایی، سیدجواد.(1380). تاملی درباره ی ایران: بخش نخست-دیباچه‌ای بر نظریه انحطاط در ایران. تهران، انتشارات نگاه معاصر.
- طباطبایی، سیدجواد.(1383). درآمدی فلسفی بر اندیشه‌ی سیاسی در ایران. تهران: نگاه معاصر.
-کاتوزیان، محمدعلی. (1390). ایران، جامعه‌ی کوتاه مدت و سه مقاله‌ی دیگر. ترجمه‌ی عبدالله کوثری. تهران: نشر نی.
- کاشانی ثابت، فیروزه. ( 1389). افسانه‌های مرزی. ترجمه‌ی کامران کلانکی.تهران: کتاب‌سرا.
- کدی، نیکی آر. (1358). تحریم تنباکو در ایران. ترجمه‌ی شاهرخ قائم‌مقامی. تهران: کتابهای جیبی.
- لاکلائو، ارنستو. (1394). عقل پوپولیستی: ملاحظات پایانی. ترجمه‌ی جواد گنجی. تهران: نشر بیدگل.
- ناظم‌الاسلام کرمانی (1392). تاریخ بیداری ایرانیان. به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی. تهران: نشر پیکان.
- نجم‌آبادی، افسانه. (1381). حکایت دختران قوچان: از یاد رفته‌های انقلاب مشروطیت. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
- نجم‌آبادی، افسانه. (1398). زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش. ترجمه‌ی آتنا کامل و ایمان واقفی. تهران: تیسا.
ویتگنشتاین، لودویگ .(1380)، پژوهش‌های فلسفی، ترجمه‌ی فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.
- هدایت، رضاقلی خان. (1339). تاریخ روضه‌الصفای ناصری. تهران: اساطیر.
Arditi, B. (1996). "Tracing the political." Angelaki: Journal of the Theoretical Humanities 1(3): 15-28.
Glynos, J., & Howarth, D. (2007). Logics of critical explanation in social and political theory. Routledge.
Howarth, D. (2004) ‘Applying Discourse Theory’, in D. Howarth and J. Torfing
(eds) Discourse Theory in European Politics, London: Palgrave.
Laclau, E. (2005) On Populist Reason, London: Verso.
Lefort, C. (1988). Democracy and political theory, Polity Press.
Marchart, O. (2007) Post-foundational Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.