نقش معلمان و شاگردان مدارس جدید در انقلاب مشروطه ایران

دوره 12، شماره 2
اسفند 1400
صفحه 411-435

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسنده

استادیار گروه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فرهنگیان

چکیده
چکیده
انقلاب مشروطیت یکی از وقایع مهم در تاریخ معاصر ایران است. این انقلاب پیامدهای مهم سیاسی و اجتماعی در جامعۀ ایرانی به همراه داشت. تحلیل‌گران انقلاب مشروطیت، به نقش روشنفکران، علما و بازاریان پرداخته ­اند، اما این مقاله به نقش گروه ­هایی همچون معلمان، شاگردان و فارغ­التحصیلان مدرسه ­های جدید در وقوع انقلاب مشروطیت می ­پردازد.

جمع ­آوری شواهد به روش اسنادی و تحلیل شواهد به روش تحلیل روایت است. براساس اسناد تاریخی معلمان، شاگردان و فارغ‌التحصیلان مدارس یکی از نیروهای تأثیرگذار در انقلاب مشروطیت بوده ­اند. برنامه ­های درسی، معلمان و شیوۀ آموزشی مدارس، مطالعۀ کتاب ­ها و روزنامه ­های انتقادی، نگرش­ ها، گرایش ­ها و مهارت­ هایی در شاگردان مدارس شکل داد که برای تغییر و اصلاح وضع موجودشان حضوری فعالانه در انقلاب مشروطیت داشتند. این مقاله تأیید این مدعاست که آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
آبراهامیان، یوراند. (1377). ایران بین دو انقلاب،ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی،تهران نشر نی.
آجدانی، لطف الله. (1396). علما و انقلاب مشروطیت ایران،تهران:اختران.
احتشام السلطنه، محمود خان. (1367). خاطرات احتشام السلطنه،به کوشش سید محمد مهدی موسوی،تهران:انتشارات زوار.
آدمیت، فریدون. (1387). ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران،تهران نشر گستره.
آدمیت، فریدون. (1378). امیر کبیر و ایران،تهران: انتشارات خوارزمی.
افضل الملک، غلامحسین. (1361). افضل التواریخ، ترجمه منصوره اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
الگار، حامد. (1356). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت ،دین و دولت در ایران:نقش علما در دوره قاجاریه،ترجمه ابوالقاسم سری تهران انتشارات توس.
امین الدوله، میرزا علی خان. (1341). خاطرات سیاسی میرزا علی خان امین الدوله، به کوشش حافظ فرمانفرما، تهران: کتابهای ایران.
انجمن معارف. (1316ق). نظامنامه انجمن معارف، روزنامه معارف، شماره 4 ص1-4.
بزرگ امید، ابوالحسن. (1363). از ماست که بر ماست، تهران دنیای کتاب.
بشیریه، حسین. (1384). گذار به دمکراسی،تهران انتشارات نگاه معاصر.
پهلوان، چنگیز.(1382). ریشه های تجدد،تهران:قطره.
پولاک، یاکوب. (1368). سفرنامه پولاک ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
ترابی فارسانی، سهیلا. (1384). تجار مشروطیت دولت مدرن،تهران نشر تاریخ ایران.
رینگر، مونیکا. (1381). آموزش دین، و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار، ترجمه مهدی حقیقت خواه، تهران: ققنونس.
رشدیه، شمس الدین. (1362). سوانح عمر، تهران: نشر تاریخ ایران.
روزنامه تربیت. (1314ق-1324ق). شماره های، 5، 30، 72، 168
روزنامه ثریا. (1316ق-1318ق). شماره های، 1، 15، 30
زیبا کلام، صادق. (1392). سنت و مدرنیته ،ریشه یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار،تهران:انتشارات روزنه.
دولت، آبادی یحیی. (1361). حیات یحیی جلد اول، تهران: فردوسی.
سیاسی، علی اکبر.(1366). گزارش یک زندگی،لندن،پاکا پرینت.
طالبوف، عبدالرحیم. (1356). احمد، تهران: انتشارات شبگیر.
صدیق، عیسی. (1340). یادگار عمر ،تهران: سازمان سمعی و بصری.
فوران ، جان. (1385). مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران ،ترجمه احمد تدین،تهران انتشارات رسا.
قاسمی پویا، اقبال. (1377). مدارس جدید در دوره قاجاریه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کسروی، احمد. (1356). تاریخ مشروطه، تهران: خوارزمی.
محبوبی اردکانی، حسین. (1354). تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران،تهران: انجمن دانشجویان دانشگاه تهران.
ملک زاده، مهدی.(1363). تاریخ انقلاب مشروطیت در ایران،تهران انتشارات علمی.
مراغه‌ای، زین العابدی.ن (1384) سیاحتنامه ابراهیم بیگ، به کوشش م. ع سپانلو، تهران: اگه.
مستوفی، عبدالله. (1343) تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه جلداول، دوم، سوم، چاپ تهران مصور.
ناظم الاسلام کرمانی، محمد. (1390) تاریخ بیداری ایرانیان، جلد دوم، تهران: انتشارات کوشش.