Urban revitalization development in Isfahan under Sultan Hussain rule in Safavid dynasty and the impacts of endowment tradition on it

Zareie, Ali; Farzin, Saman; Jouveyreh, Atiyeh

Urban revitalization development in Isfahan under Sultan Hussain rule in Safavid dynasty and the impacts of endowment tradition on it

Volume 12, Issue 2
February 2022

Pages 243-278

Document Type : Original Research

Authors

A. Zareie ¹

S. Farzin ²

A. jouveyreh ³

¹ Faculty member of University of Birjand. Department of Archeology

² Department of Archaeology, University of Birjand

³ Graduated from Birjand University with a master's degree in archeology

Abstract

Abstract
Isfahan is one of the most prominent cities in Iran's central plateau for centuries and during the rule of Al-Buyih, Seljuqyan and Safavid, Iran was the capital and center of Iran. Isfahan's special position in the Center of Iran and its connection with other parts of the interior and exits and the flow of the Zayandeh-e Rood River as the most important natural disorder made it possible for Isfahan, Stay up to date with the most ancient days of human habitation and the attention of different governments. The appropriate environmental and natural, historical, communicational, military, commercial and economical substrates have been the factors of the evolution and dynamics of the city of Isfahan from the past. King Abbas tried to compete with the Ottoman government in a military, economic, religious and especially architecture and urban environment in the development of Isfahan and bestowed it. Growth and development of Isfahan city at the time continued the successors of Shah Abbas-Kabir until Shah Sultan Hussein's time. Considering that most scholars and writers of Shah Sultan Hussein have been considered as the main cause of the collapse of the Safavid dynasty. Consequently, in connection with the architecture and urbanization of Isfahan, his covenant has not been studied comprehensively. The purpose of the present paper is "The study of the development of urban life of Isfahan during the era of Shah Sultan Hussein Safavi and the effects of the endowment tradition on it." In this way, we try to answer these questions; what has progressed in urban planning and architecture during Shah Sultan Hussein Safavid? How did the devotees influence urban construction during the era of Shah Sultan Hussein Safavi? As a result of this study, which was carried out using library and field method, which was the era of Shah Sultan Hussein in the field of architecture and urban development of the dynamic era, and during this period, the city of Isfahan, as the era of King Shah Abbas grew and even the iconic buildings such as the Chaharbagh School were created that equal the best examples of the King Shah Abbas age.

Keywords

Urban Development

Safavi era

City Esfahan

shah sultan hosein safavi

waqf

Subjects

History

1. آصف، محمدهاشم (1352)، «رستم التواریخ»، به اهتمام محمدمشیری، انتشارات طهوری، تهران، چ دوم.
2. آقاداودی، محی‌الدین، زکریایی کرمانی، ایمان و خواجه احمدعطاری، علیرضا (1397)، «گونه‌شناسی کتیبه‌های مسجد – مدرسه چهارباغ اصفهان با تأکید بر ویژگی‌های ساختاری»، مجله علمی- ترویجی پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، دوره 8، شماره 15، صص 85-71.
3. اوبن، ژان (1357)، «گزارس سفیر پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی»، ترجمه پروین حکمت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
4. اصفهانی، محمدمهدی بن محمدرضا (1368)، «نصف جهان فی تعریف الاصفهان»، به کوشش منوچهر ستوده، انتشارات امیرکبیر، تهران، چ دوم.
5. افضل الملک، میرزا غلامحسین (1379)، «سفرنامه اصفهان»، به کوشش ناصر افشارفر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد شورای اسلامی، تهران،
6. اردلان، نادر (1390)، «حس وحدت: سنت تصوف در معماری ایرانی»، ترجمه ونداد جلیلی، با همکاری احسان طایفه، مؤسسه علم و معمار، تهران.
7. بلر، شیلا و ام‌بلوم، جاناتان (1381)، «هنر و معماری اسلامی ایران»، ترجمۀ اردشیر اشراقی، نشر سروش، تهران.
8. پوپ، آرتر و اکرمن، فیلیس (1387)، «سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز»، ویرایش سیروس پرهام، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. ج سوم، چ اول.
9. پیرلوتی (1371)، «سفرنامۀ به سوی اصفهان»، ترجمۀ بدرالدین کتابی، انتشارات اقبال، تهران، چ اول.
10. پاشا اجلالی، امین (1373)، «اشارات تاریخی شهر اصفهان در دیوان میرزامحسن تأثیر تبریزی شاعر معاصر شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی»، مجله زبان و ادب فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 153-154، صص 14-1.
11. پورنادری، حسین (1390)، «واکاری رمز نهفته در سردر مسجد علی‌قلی آقا»، دو فصلنامه نامۀ معماری و شهرسازی دانشگاه هنر، شماره 6، صص 171-155.
12. پیرنیا، محمدکریم (1386)، «آشنایی با معماری اسلامی ایران»، انتشارات سروش دانش، تهران، چ یازدهم،
13. ______ (1387)، «سبک‌شناسی معماری ایرانی»، تدوین و گردآوری غلامحسین معماریان، انتشارات سروش دانش، تهران، چ هشتم.
14. ______ (1382)، «سبک‌شناسی معماری ایرانی»، گردآوری غلامحسین معماریان، نشر پژوهنده، تهران.
15. پونترمولی، امانویل (1379) درس های صفوی، نشریه اثر، شماره 31-32
16. هنرفر، لطف‌الله (1350)، «گنجینه آثار تاریخی اصفهان»، انتشارات کتاب فروشی ثقفی، اصفهان.
17. هنوی، جونس (1367)، «هجوم افغان و زوال دولت صفوی»، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، نشر یزدان، تهران.
18. حسینی، ابوالفضل (1383)، «آثار و ابنیۀ اصفهان در دوران شاه سلطان حسین صفوی (1105- 1135 ق)»، فرهنگ اصفهان، شماره 29 و 30، صص 58-54.
19. حسینی، آرزو و ارژمند، محمود (1392)، «مطالعۀ تطبیقی معماری کاروان‌سراهای برون‌شهری و شهری ناحیۀ اصفهان در دورۀ صفویه (مطالعه موردی: کاروان‌سراهای مهیار و مادرشاه)»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره دوازدهم، صص 57-45.
20. حاجی‌قاسمی، کامبیز (1383)، «حمام‌ها»، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران، جلد 18 از گنجنامه.
21. حاجبی، بیتا و ارژمند، محمود (1390)، «تأثیرات وقف بر پایداری مدارس صفوی»، دو فصلنامه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر، شماره 6، صص 102- 89.
22. خواجه احمد عطاری، علیرضا، آقاداودی، محی‌الدین و تقوی نژاد، بهاره (1397)، «تطبیق و تحلیل ساختار معماری و تزئینات دو مسجد- مدرسۀ چهارباغ و علیقلی‌آقا»، پژوهش‌های ایران‌شناسی، سال 8، شماره 1، صص 36-17.
23. جابری انصاری، محمدحسن خان (1321)، «تاریخ اصفهان و ری»، انتشارات عمادزاده، تهران.
24. شفقی، سیروس (1379)، «اصول شهرسازی اصفهان عصر صفوی»، فرهنگ اصفهان، شماره 15، صص 51-35.
25. ______ (1381)، «جغرافیای اصفهان»، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، چ دوم.
26. شادابفر، مریم و موسی‌تبار، نجمه (1393)، «بررسی تزئینات آهکبری در حمام‌های شاخص دورۀ صفویه، زندیه و قاجار»، جلوه هنر، شماره 12، صص 78-63.
27. شاردن (1345)، «سیاحتنامه شاردن (اصفهان، طب و هنرهای زیبای ایرانیان)»، ترجمۀ محمدعباسی، انتشارات امیرکبیر، تهران، ج هفتم.
28. ______ (1374)، «سفرنامۀ شاردن»، ترجمۀ اقبال یغمایی، نشر توس، تهران.
29. سیرو، ماکسیم (1362)، «کاروان‌سراهای ایران و ساختمان‌های کوچک میان راه‌ها»، ترجمه عیسی بهنام، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران، تهران.
30. سمیع‌آذر، علیرضا (1376)، «تاریخ تحولات مدارس در ایران»، انتشارات نوسازی مدارس، تهران.
31. سپنتا، عبدالحسین (1346)، «تاریخچه اوقاف اصفهان»، انتشارات اداره کل اوقاف اصفهان، اصفهان.
32. سایکس، سرپرسی (1370)، «تاریخ ایران»، ترجمۀ محمدتقی فخرداعی، انتشارات دنیای کتاب، تهران، چ پنجم، ج دوم.
33. سیوری، راجر (1385)، «ایران عصر صفوی»، ترجمۀ کامبیز عزیزی، نشر مرکز، تهران.
34. ______ (1372)، «ایران عصر صفوی»، ترجمه کامبیز عزیزی، انتشارات مرکز، تهران، چ اول.
35. ______ (1366)، «ایران عصر صفوی»، ترجمه کامبیز عزیزی، نشر مرکز، تهران، چ دوم.
36. سلطان زاده، حسین (1364)، «تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تأسیس دارالفنون»، نشر آگه، تهران.
37. طبسی، محسن (1381)، «بازخوانی وقفنامه و بررسی کالبدی مرکز محله علیقلی‌آقا»، مجله صفه، شماره 35، صص 93-121.
38. کیانی، محمد یوسف (1393)، «تاریخ هنر معماری ایران در دورۀ اسلامی»، انتشارات سمت، تهران، چ شانزدهم،
39. ______ (1386)، «معماری ایران دوره اسلامی»، انتشارات سمت، تهران، چ پنجم.
40. کست، پاسکال (1390)، «بناهای دوره اسلامی ایران (از آغار تا 1218 ش)»، ترجمه آتوسامهرتاش، مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن، پژوهشکده هنر، فرهنگستان هنر، تهران.
41. جملی، کارری (1348)، «سفرنامه»، ترجمۀ عباس نخجوانی و عبدالعلی کاررنگ، انتشارات فرهنگ و هنرآذربایجان‌شرقی، تبریز.
42. کروسنسکی، تادیوزبودا (1363)، «سفرنامه»، ترجمه عبدالرزاقی دنبلی، انتشارات توس، تهران، چ اول.
43. کریمیان، حسن (1386)، «هویت کالبدی و بصری شهرهای ساسانیان»، سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، ج 5، صص 539- 556.
44. ______(1384)، «ضرورت بهره‌گیری از تئوری‌های جدید در تحلیل ساختار فضایی بافت‌های کهن»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تهران، دانشگاه تهران، دورۀ 56، شماره 172، صص 111- 121.
45. کمپفر، انگلبرت (1363)، «سفرنامۀ کمپفر به ایران»، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران، چ سوم.
46. گیلانتر، پطرس دی سرکیس (1371)، «سقوط اصفهان»، ترجمه محمدمهریار، انتشارات گل‌ها، اصفهان، چ دوم.
47. مرعشی صفوی، میرزا محمدخلیل (1362)، «مجمع‌التواریخ»، به اهتمام عباس اقبال، انتشارات طهوری، تهران، چ اول.
48. موریه، جیمز (1354)، «حاجی بابای اصفهانی»، ترجمه روحی با مقدمه ایرج افشار، به کوشش یوسف رحیم‌لو، انتشارات حقیقت، تبریز، چ دوم.
49. مختاری، رضا (1375)، «دو وقفنامه کتاب از عهد صفوی»، نشر میراث جاویدان، صص 72-75.
50. موسوی فریدنی، محمدعلی (1378)، «اصفهان از نگاهی دیگر»، نشر نقش خورشید، اصفهان.
51. مستوفی، محمدمحسن (1375)، «زبده‌التواریخ»، به کوشش بهروز گودرزی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چ اول.
52. نصر، سیدحسین (1359)، «علم و تمدن در اسلام»، ترجمۀ احمد آرام، انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ دوم.
53. فندرسکی، سید ابوطالب موسوی (1388)، «تحفه‌العالم»، به کوشش حجت‌الاسلام رسول جعفریان، انتشارات کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی»، تهران.
54. فلور، ویلم (1365)، «برافتادن صفویان برآمدن محمود افغان»، ترجمۀ ابوالقاسم سری، انتشارات توس، تهران.
55. لاکهارت، لارنس (1344)، «انقراض سلسله صفویه»، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
56. ولینسکی (1356)، «سفرنامه»، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، سخن 26، 411-421.
57. دری افندی (1348)، «گزارشات سفارت»، به کوشش طاهری شهاب، وحید ش 6، سال 6: 449-457. ش 7: 619-624، ش 8: 723-729.
58. دیولافوا، مادام (1361)، «سفرنامه»، نشر فره‌وشی، تهران.
59. دبیرساقی، محمد (1369)، «تذکرۀ الملوک»، انتشارت امیرکبیر، تهران.
60. دیولافوا، مادام‌ژان (1376)، «ایران، کلده و آشور»، ترجمه بهرام فره‌وشی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
61. نظریان، جواد (1384)، «نظام آموزشی عصر شاه سلطان حسین صفوی: مطالعه موردی مدرسه سلطانی»، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
62. رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم (1352)، «آثار ملی اصفهان»، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، چ اول.
63. عطاریان، کورش، مؤمنی، کورش و مسعودی، زهره (1394)، «بررسی تناسبات حیاط مساجد دوره صفویه اصفهان»، مطالعات تطبیقی هنر، سال 5، شماره 10، صص 80-67.

XML

PDF 1.07 M