1
هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور تهران
2
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور تهران
چکیده
چکیده
طبقۀ اجتماعی ازجمله مفاهیمی است که در بین اندیشمندان علوم اجتماعی بسیار مناقشهبرانگیز بوده است. اندیشمندان این حوزه درمورد تعریف طبقه، حوزه و کاربرد آن، ساختار و نظریه های مرتبط با آن توافق چندانی ندارند و از منظرهای مختلف آن را تحلیل و بررسی کرده اند. گاهی این مفهوم از بُعد اقتصادی، گاهی سیاسی و گاهی علاوه بر بُعد اقتصادی و سیاسی از ابعاد اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفته است. عده ای هم اعتقادی به وجود طبقه ندارند. نوع نگاه اندیشمندان به این مفهوم می تواند رویههای متفاوتی را در زمینۀ مسائل و مفاهیم قشربندی، طبقۀ اجتماعی و طبقۀ متوسط به وجود آورد. این مقاله با روش فراتحلیل به بررسی و مقایسۀ نظرات اندیشمندان طبقۀ اجتماعی و طبقۀ متوسط در ایران میپردازد و نظریه های آنان را در زمینههای مفهوم و ساختار طبقۀ اجتماعی، ساختار، ویژگیها، تیپولوژی و کارکردهای طبقۀ متوسط مورد مقایسه قرار میدهد. دورههای مطالعاتی صاحبنظران درمورد طبقۀ اجتماعی، قبل از قاجار، قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی ایران است. نتایج نشان می دهد که بهترتیب بیشترین توافق درمورد مفهوم طبقه به ملاک های: 1. شغلی، 2. اقتصادی و شانس های مشترک زندگی به یک میزان، 3. قدرت و مالکیت، و 4. درک شرایط تاریخی مربوط است. همچنین، این نظریه پردازان در زمینههای ساختار طبقه، ویژگیها، تیپولوژی و کارکردهای طبقۀ اجتماعی و طبقۀ متوسط دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند.
- ابراهامیان، یرواند ( 1391)." ایران بین دو انقلاب"، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نی ، چاپ نوزدهم
- ابراهیمی ، پریچهر ( 1374)." رابطه نوسازی با قشربندی اجتماعی در ایران با تکید بر طبقه متوسط جدید در ایران". رساله دکتری ، دانشگاه ازاد اسلامی ، واحد علوم تحقیقات
- احمد زاده ، امیر ( 1394). "ارزیابی و نقد کتاب طبقه متوسط " فپژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سال پانزدهم، شماره دوم، تابستان 1394 ،1–26
- ادیبی ، حسین ( 1358) ."طبقه متوسط جدید در ایران". تهران: جامعه
- ازغندی ،علیرضا و حسام قاسمی، روژان ( 1393)؛ " سیری بر هویت طبقه متوسط جدید طی سه دهه بعد از انقلاب در ایران"، فصلنامه سیاست پژوهی، سال اول، شماره 1
- اشرف ، احمد ( 1346). "جامعه شناسی طبقات اجتماعی در آمریکا" ، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
- اشرف، احمد و بنو عزیزی ، علی ( 1393)." طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران". ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر
- آلن بیل ، جیمز ( 1387) . "سیاست در ایران؛ گروهها طبقات و نوسازی". ترجمع علی مرشدی زاده ، چاپ اول : اختران
- بحرانی ، حسین ( 1389) . طبقه متوسط و تحولات سیاسی در ایران معاصر .(1320-1380) "، تهران: آگاه، چاپ دوم
- بشیریه، حسین ( 1374).جامعه شناسی سیاسی. تهران، نشر نی
- بشیریه ، حسین ( 1378 . "جامعه مدنی و توسعه سیاسی در ایران گفتارهایی در جامعه شناسی ایران". تهران ؛ موسسه نشر علوم زمین
- بشیریه، حسین( 1390 ."جامعه شناسی سیاسی". تهران: نشر نی.
- بهداد، سهراب و نعمانی ، فرهاد ( 1387)." طبقه و کار در ایران". تهران: اگاه
- بیل جیمز آلن، ( 1378) . ".سیاست در ایران؛ گروهها طبقات و نوسازی". ترجمه علی مرشدی زاده ، تهران: اختران
- جلالی ، فاطمه ( 1391)." طبقه متوسط و تاثیر آن بر تغییرات اجتماعی اینده ایران". ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، استاد راهنما؛ داوود پرچمی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه شهید بهشتی
- خلعتبری، جواد. (1387)."آمار و روش تحقیق". تهران: نشر پردازش.
- دلاپورتا، دوناتلا و ماریو دیانی (۱۳۸۳)."مقدمهای بر جنبشهای اجتماعی". ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: نشر کویر.
- سلیمی جلیل ، مکنون رضا ( 1397). " فرا تحلیل کیفی پژوهشهای علمی ناظر برمسئله حکمرانی در ایران" مجله مدیریت دولتی،دانشگاه تهران.
- عالم، عبالرحمن (1383)." بنیادهای علم سیاست". تهران: نی
- فوران، جان ( 1394 ). "مقاومت شکنده ، تاریخ تحولات اجتماعی ایران، از صفیه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی" ، ترجمه احمد تدین.تهران: خدمات فرهنگی رسا.
- کاتوزیان ، همایون محمد علی (1380)." تضاد دولت و ملت" ، نظریه تاریخ و سیاست در ایران. ترجمه علیرضا طیب، تهران:نی
- کاتوزیان، محمد علی همایون (1394). "دولت و جامعه در ایران، انقراض قاجار و استقرار پهلوی". ترجمه حسن افشار ، نشر مرکز
- کاتوزیان، همایون ( 1394)." ایرانیان؛ دوران باستان تا دوره معاصر". ترجمه حسین شهیدی. تهران: مرکز.
- کرامپتون، رزماری (1396). "طبقه و قشربندی اجتماعی". ترجمه هوشنگ نایبی، تهران:پردیس دانش.
- گرب جی ، ادوارد ( 1373) . "نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریه پردازان کلاسیک و معاصر ".ترجمه محمد سیاهپوش و احمد رضا غروی زاد ، تهران: نشر معاصر
- گیدنز آنتونی ( 1392) ."جامعه شناسی". ترجمه حسن چاووشیان ، تهران : نی
- لیپست، سیمور مارتین ( 1381 ). ."جامعه شناسی قشرها و نابرابریهای اجتماعی". ترجمه جواد افشار کهن، تهران: نیکا
- مارکس کارل و انگلس ( 1360 ) ."ایدئولوژی آلمانی". ترجمه ژوبین قهرمان
- معدل، منصور ( 1382. "طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب". ترجمه محمد سالار کسرایی ، تهران: مرکز بازشناسی و ایران
- ممتاز ، فریده ( 1383 )."معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو". پژوهشنامه علوم انسانی :شماره 42-41
- هزار جریبی ، جعفر و صفر شالی ، رضا ( 1386 " بررسی نظری در شناخت طبقه متوسط ،( با تاکید بر طبقه متوسط جدید در ایران )". هفته نامه علوم اجتماعی شماره 50
-
- Grusky David B ( 2015) .Social Stratification.Stanford University.CA,WA
- Mills, C,Wright, (1951), White Collar:The American Middle Classes. Oxford University Press.
- Timulak, L. (2009). “Meta-analysis of qualitative studies: A tool for reviewing qualitative research findings in psychotherapy”. Psychotherapy Research, 19(4/5): 591-600.
- Wright, Erik Olin .(2015). Underestanding Class. Verso: London,New York
جوادی,علی محمد و ملکی,امیر . (1400). فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقۀ اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقۀ متوسط). جامعه شناسی تاریخی, 12(2), 139-170.
MLA
جوادی,علی محمد , و ملکی,امیر . "فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقۀ اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقۀ متوسط)", جامعه شناسی تاریخی, 12, 2, 1400, 139-170.
HARVARD
جوادی,علی محمد,ملکی,امیر. (1400). 'فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقۀ اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقۀ متوسط)', جامعه شناسی تاریخی, 12(2), pp. 139-170.
CHICAGO
علی محمد جوادی و امیر ملکی, "فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقۀ اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقۀ متوسط)," جامعه شناسی تاریخی, 12 2 (1400): 139-170,
VANCOUVER
جوادی,علی محمد,ملکی,امیر. فراتحلیل کیفی آراء صاحبنظران طبقۀ اجتماعی در ایران (با تأکید بر طبقۀ متوسط). جامعه شناسی تاریخی, 1400; 12(2): 139-170.