Sociological Analysis of the Formation of the Iranian Working Class in the Qajar Era and Its Role in the Modernization of Society and the Constitutional Revolution

Volume 12, Issue 2
February 2022
Pages 113-138

Document Type : Original Research

Author

Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Sistan and Baluchestan University

Abstract
Abstract

Different social classes, each with their own motives, participated in the Iranian Constitutional Revolution. Workers were one of the emergent classes in Iranian society. They differed from the old tradesmen and guilds in terms of their participation in production processes and their ownership of the means of production; moreover, they did not resemble their European counterpart because they lived in a tribal context and in a society based on agricultural and livestock economy. Due to the pressure of the ruling class and poverty, many of these workers were forced to leave their home and migrate to more prosperous areas or neighboring countries. They were impressed by the political, social, and economic situation in these areas. Since most of them were seasonal workers, after returning to Iran, they shared what they had observed with their compatriots.

The purpose of this article is to explore the contribution of workers in shaping the Iranian constitutional movement. Using a historical methodology, the author tries to address how the working class was formed in Iranian society and what role workers played in the emergence of social modernization.

It is proposed that the working class was formed in Iran much later than in European societies, and it constituted only a small section of the productive forces. The awareness of Iranian workers of their political and social rights was influenced more by leftist ideas in the Caucasus than by endogenous causes and industrial development. Therefore, despite its involvement in modernization and the constitutional movement, this spectrum of society could not play its historical role as it did in the great European revolutions in Britain, France, and Russia.

This study shows that before the development of the constitutional movement, some workers participated in the revolutions in the Caucasus and became acquainted with its revolutionary ideas. These workers, in union with other compatriots, joined the Iranian liberation movement and fought against tyranny by distributing leaflets, participating in rallies, and appearing on the battlefields, and thus paved the way for future revolutionary movements.

Keywords

Subjects
اتحادیه(نظام مافی)، منصوره،(1375)، مجلس و انتخابات از مشروطه تاپایان قاجاریه، تهران: نشر تاریخ ایران.
اتحادیه(نظام مافی)، منصوره،(1381)، پیدایش وتحوّل احزاب سیاسی مشروطیت؛ دوره‌های یکم و دوم مجلس شورای ملی، تهران: انتشارات سیامک نشر تاریخ ایران، چاپ دوم.
اتحادیه(نظام مافی)،منصوره،(1361)، مرامنامه و نظامنامه‌های احزاب سیاسی ایران در دومین دوره مجلس شورای ملی، تهران: نشر تاریخ ایران،
اتحادیه، منصوره ؛ سعدوندیان، سیروس(به‌کوشش)، (1363)، سیاق معیشت در عصر قاجار؛ حکمرانی وملکداری: مجموعه اسناد عبدالحسین فرمانفرما، تهران: نشر تاریخ ایران،چاپ دوم.
انه،کلود،(1368)، خاطرات سفرکلود انه در آغاز مشروطیت، ترجمه ایرج پروشانی، تهران: معین، بی‌چا.
اوبن،اوژن،(1362) ایران امروز ۱۹۰۷–۱۹۰۶میلادی؛ ایران و بین‌النهرین، ترجمه و حواشی علی‌اصغر سعیدی، تهران:کتابفروشی زوار، چاپ اول.
آبراهامیان، یرواند،(1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی،چاپ اول.
آبندروف، ولفگاتن،(1358)، تاریخ جنبش کارگری اروپا، ترجمه ناهید ذرنان، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی
آدمیت، فریدون،(1354)، فکر‌ دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران، تهران:پیام.
آدمیت، فریدون،(1355)، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران: انتشارات پیام،چاپ اول.
براون، ادوارد،(1351)، نامه‌هایی از تبریز، ترجمه حسن جوادی، تهران: خوارزمی، چاپ اول.
بهرامی، عبدالله،(1363)، خاطرات عبدالله بهرامی، تهران: علمی،چاپ دوم.
پاولوویچ، م. ودیگران،(1339)، سه مقاله در باره انقلاب مشروطیت، ترجمه م.هوشیار، تهران: سپهر.
پولادی،کمال ؛ کمالی،مسعود،(1381)، جامعه مدرن،دولت ونوسازی در ایران معاصر، تهران: مرکز بازشناسی اسلام وایران.
پولاک، یاکوب.ادوارد،(1368)، سفرنامه پولاک؛ایران وایرانیان، ترجمهکیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
تربتی(سلطان‌العلما)، احمد،(1363)، روزنامه روح‌القدس[مجموعه روزنامه]، ‌کوشش محمد گلبن، تهران: نشرچشمه، چاپ اول.
جـاوید، سلام‌اللّه،(1345)، فداکاران فراموش شده، تهران: اتحاد، بی‌چا.
حقدار، علی اصغر، (1383)، تاریخ مدرنیته در عصرمشروطیت و فریدون آدمیت،تهران: کویر، چاپ دوم.
دوگوبینو،کنت،(1367)، سه سال در ایران، ترجمه ذبیع الله منصوری، تهران: فرخی، چاپ سوم.
دولت‌آبـادی، یحیی(1362).حیات یـحیی.تهران: انتشارات فردوس و عطار، چاپ چهارم.
رابینو، لویی،(1368)، مشروطه گیلان؛ گزارش‌های کتاب آبی درباره مشروطه گیلان و صورت اعانه و مأخوذی کمیسیون اعانه و انجمن ایالتی گیلان. ترجمه حسین اولیاء بافقی، به‌ کوشش‌ محمد روشن، رشت: طاعتی، بی‌چا.
رائین، اسماعیل، (1356)، حیدرخان عمواوقلی، تهران: جاویدان، چاپ سوم.
رسول‌زاده، محمد امین،(1377)، گزارش‌هایی از انقلاب مشروطیت ایران، ترجمه رحیم رئیس نیا، تهران: شیرازه، چاپ اول.
رئیس‌نیا، رحیم،(1357)، عُزیر و دو انقلاب، تهران: انتشارات چاپار.
سپهر(مورخ‌الدوله)، عبدالحسین،(1368)، مرآﻩ‌الوقایع مظفری و یادداشت‌های ملک‌المورخین، به تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: انتشارات زرین، بی‌چا.
سیّاح، محمدعلی‌بن‌محمدرضا، (1346)، خاطرات حاج سیّاح یا دوره خوف و وحشت، کوشش حمید سیّاح، تصحیح سیف‌الله گلکار، تهران: ابن‌سینا.
شاکری، خسرو،(1384)، پیشینه‌های اقتصادی-اجتماعی جنبش مشروطیت، تهران: نشر اختران.
شهری، جعفر،(1369)، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم؛ زندگی،کسب وکار[5جلد]، تهران: چاپ دوم.
صفایی، ابراهیم،(1353)،آیینه تاریخ، تهران: انتشارات فرهنگ وهنر.
فخرایی، ابراهیم، (1371)، گیلان در جنبش مشروطیت، تهران: شرکت ‌‌انتشارات‌ آموزش انقلاب اسلامی.
فلور، ویلم،(1371)، صنعتی شدن ایران وشورش شیخ احمد مدنی، ترجمهابوالقاسم سرّی، تهران: انتشارات توس.
کتاب آبی؛گزارش‌های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه‌ ایران،(1363)، به‌ کوشش‌ احمد بشیری، تهران: نشر نو.
کتاب نـارنجی؛گزارش‌های سیاسی وزارت خارجه روسیه تزاری در باره انقلاب مشروطه ایران،(1367)،‌ ترجمه حسین قاسمیان، کوشش احمد بشیری، تهران: نشر نور.
کرزن،جرج.ناتانئل،(1373)، ایران و قضیه ایران[2جلد]، ،ترجمه غلامعلی مازندرانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
کسروی، احمد،( 1378)، تاریخ هیجده ساله آذربایجان؛ بازمانده‌ تاریخ مشروطه ایران، تهران: امیرکبیر،.
کسروی،احمد،(1370).تاریخ مشروطه ایران،تهران، امیرکبیر، چاپ ‌شانزدهم.
گزارش هیأت بازرگانی هند بریتانیا به جنوب شرق ایران(1905-1906) (1376)،اوضاع اقتصادی ایران در قرن 21،ترجمه معصومه جمشیدی ودیگران، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
لندور، هنری ساویچ،(1388)،اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بازرگانی ایران در آستانه مشروطیت، ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ اول.
مجدالاسلام کرمانی، احمد،(1347)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران؛ سفرنامه کلات، مقدمه و تحشیه محمود خلیل‌پور، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ‌اول.
مراغه‌ای، زین‌العابدین،(1362)، سیاحت‌نامه ابراهیم بیک، تهران: نشر سپیده،چاپ دوم.
مستوفی، عبدالله،(بی‌تا)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار[3جلد] ، تهران: زوار، چاپ دوم.
ناظم‌السلام کرمانی، محمد،(1371)، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم.
نوایی، عبدالحسین،(1356)، فتح تهران، تهران: انتشارات بابک.
ورهرام، غلامرضا،(1385)، نظام سیاسی وسازمان‌های اجتماعی در عصر قاجار، تهران: انتشارات معین.
ویجویه، محمدباقر،(1348)، تاریخ انقلاب آذربایجان وبلوای تبریز، تهران: سیمرغ، چاپ دوم.
ویشارد، جان،(1363)، بیست سال در ایران، ترجمه،علی پیرنیا، تهران: انتشارات نوین، بی‌چا.
هدایت،(محبرالسلطنه)، مهدیقلی خان،(1389)، خاطرات و خطرات، تهران،انتشارات زوار، چاپ هفتم.
یزدانی، سهراب،(1386)، صوراسرافیل نامه آزادی، تهران: نشرنی.
ییت، چارلز ادوارد،(1365)، سفرنامه خراسان وسیستان، ترجمه مهرداد رهبری و قدرت‌الله زعفرانلو، تهران: یزدان، چاپ اول.