1
Full Professor Faculty of Law and Political Science University of Tehran
2
Master of Sociology Tabriz University
Abstract
This article seeks to reveal the strategy by which the Iranian rulers and elites tried to develop the Iranian culture in the First Pahlavi era. The research method which has been used is historical research method; and needed data have been gathered from library resources. The rationality theory of Max Weber is the theoretical framework and based on this theory the first Pahlavi's cultural development strategy has been recognized as " the Development of Instrumental Rationality". Under the impact of applying such strategy in that era, some negative consequences have been occurred beside the positive consequences. As the subject of this paper first Pahlavi's cultural development strategy has been the Considering of some pathological aspect of the mater, the results demonstrates that three negative result have been created under the impact of the implementation of the strategy in question which are: the expansion of Autocracy and Totalitarianism, Oppressive Nationalism and Militant secularism.
آبراهامیان، یرواند(۱۳۷۹)، ایران بین دو انقلاب(درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر)، ترجمه:احمد گل‌محمدی، محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران:نشر نی.
آبراهامیان، یرواند(1390)، تاریخ ایران نوین، ترجمه:شهریار خواجیان، تهران:نشر دات.
آزادارمکی، تقی(1375)، «جامعه‌شناسی عقلانیت»، فصلنامه قبسات، شماره 1: 39-53.
آل‌سیدغفور، سیدمحسن(1394)، «صورت‌بندی نیروهای دینی-سیاسی در دوره پهلوی اول»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دوره45، شماره3: 615-634.
ابطحی، سیدمصطفی(1384)، «دین‌ستیزی پهلوی و گفتمان دینی از آیت‌الله حائری تا امام خمینی»، سقوط؛مجموعه مقالات همایش بررسی علل فروپاشی سلطنت پهلوی-1382، تهران:مؤسسه مطالعات وپژوهش‌های سیاسی: 27-66.
ازغندی، علیرضا(۱۳۷۴)، «بازیگران رسمی قدرت سیاسی ایران(عصر پهلوی)»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره7: ۹۵۹-۹۹۵.
ازغندی، علیرضا(۱۳۷۹)، ناکارآمدی نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، تهران:نشر قومس.
ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری(۱۳۸۴)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران:انتشارات کیهان.
استمپل، جان.دی(۱۳۷۷)، درون انقلاب ایران، ترجمه:منوچهر شجاعی، تهران:انتشارات رسا.
اطاعت، جواد(۱۳۸۶)، «ماهیت دولت در ایران؛دولت اتوکراتیک(پهلوی اول)»، مجله اطلاعات سیاسی–اقتصادی، شماره۲۳۵و236: ۸۶-۹۷.
امین، حسن(1383)، کارنامه غنی:نقدی برتحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی درعصر پهلوی، تهران:انتشارات دایره‌المعارف ایران‌شناسی.
اینگلهارت،رونالد(۱۳۷۳)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی،ترجمه: مریم وتر، تهران: نشر کویر.
بابایی‌فرد، اسدالله(۱۳۸۹)، «توسعه‌فرهنگی و توسعه اجتماعی در ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره37: ۵-۵۶.
باقری‌زاده، علی(۱۳۸۳)، سیر تحول روشنفکری در دوره پهلوی اول، کرمان:انتشارات ودیعت.
بشیریه، حسین(1383)، عقل در سیاست:سی‌وپنج گفتار در فلسفه، جامعه‌شناسی و توسعه سیاسی، تهران:نشر نگاه معاصر.
تخشید، محمدرضا(1377)، «اصلاحات و سیاست‌های نوگرایی رضاشاه و تأثیر آن برقدرت ونفوذ روحانیون در ایران»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی(دانشگاه تهران)، شماره40: 91-118.
توحیدفام، محمد(۱۳۸۱)، موانع توسعه‌فرهنگی در ایران، تهران:انتشارات باز.
توفیق، ابراهیم(۱۳۸۵)، «مدرنیسم و شبه پاتریمونالیسم(تحلیلی از دولت درعصر پهلوی)»، مجله جامعه‌شناختی ایران، شماره25: ۹۳-۱۲۵.
حریری‌اکبری، محمد(۱۳87)، مدیریت توسعه، تهران:نشر قطره.
دیلمی‌معزی، امین(۱۳۸۶)، «هویت‌سازی ملی در دوران پهلوی اول»، مجله زمانه، شماره۵۶: ۸۱-۸۴.
رحمانیان، داریوش(1391)، ایران بین دو کودتا(تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی ایران از انقراض قاجاریه تا کودتای 28مرداد)، تهران:انتشارات سمت.
روکس‌بروف، آیان(۱۳۶۹)، نظریه‌های توسعه‌نیافتگی، ترجمه علی هاشمی گیلانی، تهران:انتشارات سفید.
رهبری، مهدی(۱۳۸۶)، «متجددان ایرانی و تجدد درعصر مشروطه(بررسی ریشه‌های پیدایش جدال‌های فکری در ایران جدید)، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، شماره4: ۵۵-77.
ریتزر، جرج(۱۳۸۲)، نظریه جامعه‌شناختی در دوران معاصر، ترجمه:محسن ثلاثی، تهران:انتشارات علمی.
ریتزر، جرج(۱۳۹۲)، نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمه:خلیل میرزایی و علی بقایی سرابی، تهران:انتشارات جامعه‌شناسان.
ریتزر، جرج(۱۳۹5)، نظریه جامعه‌شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران:نشر نی.
زاهدی، محمدجواد و حیدرپور، محمد(1387)، «جامعه‌شناسی انزوای روشنفکران(نقد کنش‌های روشنفکران عصر مشروطه تا پایان سلطنت پهلوی اول)»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره نهم، شماره1و2: 127-164.
سریع القلم، محمود(۱۳۹۰)، عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران، تهران: نشر فروزان فر.
سریع‌القلم، محمود(1392)، فرهنگ سیاسی ایران، تهران:انتشارات فروزان‌فر.
شهرام‌نیا، امیرمسعود و اسکندری، مجید(۱۳۸۹)، «علل ناکامی نخبگان عصر قاجار درروند توسعه‌یافتگی ایران»، مجله راهبرد یاس، شماره21: ۳۱۲-۳۳۱.
شیخ‌زاده، حسین(۱۳۸۵)، نخبگان و توسعه ایران، تهران:انتشارات باز.
صالح‌نیا، نرگس وهمکاران(۱۳۸۹)، «نقش فرهنگ در توسعه اقتصادى»، ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال چهارم، شماره۴3و44: ۶۶-۷۹.
طاهری، مهدی(1388)، «مدرس و استبدادستیزی در تاریخ معاصر ایران»، مجله فرهنگ، شماره71: 147-177.
عضدانلو، حمید(1391)، سیاست، قدرت، عقلانیت(منتخب گفتارها و نوشتارها)، تهران:نشر علم.
علم، محمدرضا، فرزانه دشتی و بیژن میرزایی(۱۳۹۳)، «برنامه تجدد و نوسازی ایران درعصر رضاشاه پهلوی»، نشریه تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره اول: ۶۱-۸۶.
عیوضی، محمدرحیم(۱۳۷۷)، «طبقه متوسط جدید و نوسازی اقتصادی-اجتماعی در ایران»، نشریه مطالعات راهبردی، شماره۱: ۱۵۵-۱۷۸.
فاضلی، نعمت‌الله و سلیمانی قره‌گل، هادی(۱۳۹۱)، «نقش روشنفکران اواخر دوره قاجار درشکل‌گیری نخستین دولت مدرن در ایران، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره۴، شماره۲: ۱-۴۷.
فراهانی، محمد(۱۳۸۳)، کالبدشکافی توسعه درایران، تهران:انتشارات پرسمان.
فوران، جان(۱۳82)، مقاومت شکننده، ترجمه:احمد تدین، تهران:انتشارات رسا.
قاضی‌مرادی، حسن(۱۳۸۴)، نوسازی سیاسی درعصر مشروطه ایران، تهران:انتشارات اختران.
قریشی، فردین(۱۳۹۱)، «بررسی راهبرد رشد کیفی»، دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، شماره اول: ۱۲۳-۱۴۵.
کالبرگ، اشتفان(1383)، «انواع عقلانیت از دیدگاه ماکس وبر؛بنیادهایی برای تحلیل فرآیندهای عقلانی شدن در تاریخ(1)»، مترجم:مهدی دستگردی، مجله معرفت، شماره80: 45-63.
کدی، نیکی.آر(1390)، ریشه‌های انقلاب ایران، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران؛نشر علم.
کسرایی، محمد سالار(1379)، چالش سنت و مدرنیته در ایران از مشروطه تا 1320، تهران:انتشارات مرکز.
کلاهی، رضا(1392)، «تغییر در قدرت تشکیلاتی و قدرت معنوی روحانیت در گذار از قاجار به پهلوی»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره هفتم، شماره1: 113-135.
گلکار، سعید(1386)، «بررسی رابطه نظام پهلوی و دانشگاه در ایران»، مجله مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال یازدهم، شماره35: 125-157.
موحدی، مسعود(۱۳۹۰)، تعیین ویژگی‌های فرهنگ اسلامی-ایرانی، تهران:انتشارات شورای عالی انقلاب فرهنگی.
میراحمدی، منصور و جباری‌نصیر، حسن(1388)، «الگوی نظری دولت مطلقه و پیدایی دولت مطلقه شبه مدرن در ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره1: 167-199.
میرسپاسی، علی(1384)، تأملی در مدرنیته ایرانی(بحثی درباره گفتمان‌های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران)، مترجم:دکتر جلال توکلیان، تهران:انتشارات طرح‌نو.
نقیب‌زاده، احمد(1379)، دولت رضاشاه و نظام ایلی(تأثیر ساختار دولت مطلقه رضاشاه بر نفوذ قبایل وعشایر)، تهران:مرکزاسنا‌د انقلاب اسلامی.
نوازنی، بهرام(1383)، «دشمنان پهلوی؛بررسی گروه‌ها و جریانات اصلی مخالف در دوره حکومت پهلوی»، مجله زمانه، شماره21: 53-61.
نوریان، عبدالحسین(۱۳۸۷)، نخبگان، دموکراسی و توسعه، تهران:انتشارات نوآور.
یزدانی، عباس(1389)، «دین و عقلانیت در فلسفه اجتماعی ماکس وبر و نقد آن»، مجله معرفت، شماره157: 93-106.
Ghoreishi,F. and SameNasayeh,A. (2021). The strategies for Cultural Development in Iran: (A Case of the First Pahlavi Era). historical sociology, 12(1), 205-231.
MLA
Ghoreishi,F. , and SameNasayeh,A. . "The strategies for Cultural Development in Iran: (A Case of the First Pahlavi Era)", historical sociology, 12, 1, 2021, 205-231.
HARVARD
Ghoreishi,F.,SameNasayeh,A. (2021). 'The strategies for Cultural Development in Iran: (A Case of the First Pahlavi Era)', historical sociology, 12(1), pp. 205-231.
CHICAGO
F. Ghoreishi and A. SameNasayeh, "The strategies for Cultural Development in Iran: (A Case of the First Pahlavi Era)," historical sociology, 12 1 (2021): 205-231,
VANCOUVER
Ghoreishi,F.,SameNasayeh,A. The strategies for Cultural Development in Iran: (A Case of the First Pahlavi Era). historical sociology, 2021; 12(1): 205-231.
