بررسی حالت ایستایی در دوران پیش از تاریخ سرزمین ما(بر بنیاد نظریه تمدنی توینبی و تطبیق با شواهد باستانی)

دوره 11، شماره 2
اسفند 1399
صفحه 147-174

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده
در تفکر توینبی (۱۸۸۹-۱۹۷5)، دوران ایستایی جامعه را می­ توان دوره نا پویایی، سکون و بی‌تحرکی دانست. اعضای چنین جامعه­ای پاسخی در برابر چالش­های پیش رو نداشته، حالتی منفعل به خود گرفته و تسلیم شرایط موجود می­ شوند. به عبارتی، جامعه ایستایی همچون ماد، جامعه‌ای است که در حالت کلی تا حدودی فاقد مکانیسم‌های اساسی دگرگون بخش بوده و نوعی راکد بودن و بی­ حرکتی از شاخصه ­های آن تلقی می ­شود. طبق چنین نظریه­ای، پیدایش تمدن در ایران باستان نتیجه­ یک انقلاب و همچنین حرکت جامعه از گذشته­ ای ایستا به‌سوی آینده­ای پویا تلقی می ­شود. درهرحال، این مقاله با استفاده از روش تحقیق تاریخی در پی این هدف است که مشخصه‌های جامعه ماد را پیش از مرحله پویایی با استناد به شواهد موجود موردبررسی قرار داده و تحلیل نماید. رهاورد این پژوهش نشان دادن چگونگی تطبیق یا احتمالاً عدم تطبیق نظریات تمدنی توینبی با بخشی از تاریخ ایران باستان است. درعین‌حال، تجزیه‌وتحلیل مشخصات کلی جامعه ایستای ماد با استناد بر حقایق و شواهد تاریخی و این‌که هرگز جامعه‌ای همچون ماد به‌رغم ایستایی به‌طور مطلق فاقد دگرگونی درونی نبوده، از دیگر دستاوردهای پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
- آرون، ریمون.(‌1364). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- انگلس، فردریک.(‌۱۳۵۷). ‌‫منشأ خانواده، مالکیت خصوصی و دولت، ترجمه مسعود احمدزاده، بی‌جا: بی‌نا.
- تاملین، فردریک.(‌۱۳۸۵).گ‍زی‍ده‌ آثار ت‍وی‍ن‌ب‍ی‌، ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ آری‍ا، ت‍ه‍ران‌: ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر ‌.
- توین‌بی، آرنولد.(‌۱۳۸۹). خلاصه دوره دوازده‌جلدی بررسی تاریخ تمدن، ترجمه محمدحسین آریا. تهران: امیرکبیر‌‫.
- ............................ .(‌۱۳۶۶). ‌ت‍اری‍خ‌ ت‍م‍دن‌: ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی‌ از ت‍اری‍خ‌ ج‍ه‍ان‌ از آغ‍از ت‍ا ع‍ص‍ر ح‍اض‍ر، ت‍رج‍م‍ه‌ ی‍ع‍ق‍وب‌ آژن‍د، ت‍ه‍ران‌: م‍ول‍ی‌.
-.......................... .(‌۱۳۹۳). بررسی تاریخ حکایاتی از تمدن‌های برجای‌مانده و منقرض، ترجمه محمدحسین آریا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی‌‫.
-......................... .(‌۱۳۵۶). ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ی‌ در ب‍اب‌ ت‍اری‍خ‌، ت‍رج‍م‍ه‌ م‍خ‍ت‍ص‍ر ب‍ا ح‍واش‍ی‌ و ض‍م‍ائ‍م‌ از ع‌. وح‍ی‍د م‍ازن‍دران‍ی‌. مشهد: انتشارات توس‌‫،.‬
- حاج بابایی، محمدرضا؛ محمد نیکخواه منفرد.( زمستان 1393). «تحلیل ساختار روایت اصحاب کهف در قرآن کریم»، پژوهش‌نامه معارف قرآنی، شماره 19،صص115 تا 146.
- دورکی‍م‌، ام‍ی‍ل‌. (۱۳۸۱). ‌درب‍اره‌ تقسیم‌کار اج‍ت‍م‍اع‍ی‌، ت‍رج‍م‍ه‌ ب‍اق‍ر پ‍ره‍ام‌، ت‍ه‍ران‌: نشر م‍رک‍ز‌‫.‬
- دیاکونوف، ا.م.(‌1345). تاریخ ماد،کریم کشاورز، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- طلایی،حسن(1390).ایران پیش از تاریخ: عصر مس سنگی؛تهران:سمت.
- علی یف، اقرار. (1392). پادشاهی ماد، ترجمه کامبیز میربهاء، تهران: ققنوس‌‫.
- عمو عبداللهی، فاطمه.(بی‌تا). ایستایی و پویایی در جامعه‌شناسی. برگرفته از لینک: http://pajoohe.ir
- ف‍اس‍ت‍ر، م‍ای‍ک‍ل‌ ب‍رس‍ف‍ورد، ویلیام‌تامس جونز و لین لنکستر.(‌۱۳۵۸). خ‍داون‍دان‌ ان‍دی‍ش‍ه‌ س‍ی‍اس‍ی‌،ترجمه علی رامین، ت‍ه‍ران‌: ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر‌‫‌‌.
- قاشقای، سولماز.(۱۳۹۲) دولت مانا، ترجمه پرویز زارع‌شاهمرسی، تهران: ققنوس‌‫.
- کاسمینسکی.(‌۱۳۵۸). انتقاد بر فلسفه تاریخ آرنولد توین‌بی، ترجمه هوشنگ تیزابی. تهران:حزب توده ایران‌‫‌‌.
- ک‍وزر، ل‍وئ‍ی‍س‌ آل‍ف‍رد.(‌1368). زندگی و اندیشه‌ی بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، سخن.
- کوزر، لوئیس و برنارد روزنبرگ.(‌1378). نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
- گرانتوسکی، ا.آ.، م.آ داندامایف[و دیگران].( ۱۳۵۹). تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران: پویش.
- ملک شهمیرزادی، صادق(1382). ایران در پیش از تاریخ: باستان شناسی ایران از آغاز تا سپیده دم شهرنشینی،تهران: سازمان میراث فرهنگی.
- وثوقی، منصور و علی‌اکبر نیک خلق.( 1386). مبانی جامعه‌شناسی؛ انتشارات بهینه.
- هرودت.(‌1362)تاریخ هرودت؛ ترجمه غ. وحید مازندرانی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
-همایون، غلامعلی.( مهر و آبان 1353). هنر ساکنین فلات ایران (از آغاز پارینه سنگی تا آغاز تاریخ)، بررسی های تاریخی، سال نهم، شماره 4 ،صص. 148-101.
-Abraham, Joseph Hayim ; Sociology; English Universities Press, 1967.
-Agrippa von Nettesheim, Heinrich Cornelius,Three books of occult philosophy, translated out of the Latin into the English tongue by James Freake, Minnesota: Llewellyn Worldwide,2004.
-Barcan, Alan ; Sociological Theory and Educational Reality: Education and Society in Australia Since 1949; UNSW Press, 1993.
- Bushee, Frederick Alexander, Principles of Sociology, New York: H. Holt,1923.
- Diakonoff, Igor' Mikhaylovich, Istoriya Midii: ot drevneyshikh vremen do kontsa IV veka do na. E, Izd-vo Akademii nauk SSSR, 1956.
-Gibbon, Edward;The history of the decline and fall of the Roman empire;Vol.6,Chap.XXXIII,London,Metropolitan Club Librarary,1813.
- Hayes, Edward Cary and Harmon Phillips Hayes; Sociology; D. Appleton, 1930
- Lester F.W.;"Static and Dynamic Sociology"in; Political Science Quarterly Vol. 10, No. 2, Jun., 1895, pp. 203-220.
-Luckenbill, Daniel David;Ancient Records of Assyria and Babylonia; University Press: Chicago, 1926.
- Martindale, Don; The Nature and Types of Sociological Theory; NY: Routledge,2010.
-Rocher, Guy; A General Introduction to Sociology - A Theoretical Perspective; Macmillan, 1972.
-Small, A.W;”Static and Dynamic Sociology”in; The American Journal of Sociology; Vol.1, Chicago: the University of Chicago Press, 1896, pp.195-275.
- Schmaus, Warren;The book Durkheim's Philosophy of Science and the Sociology of Knowledge: Creating an Intellectual Niche; University of Chicago Press,1994.
-Stets, J. E., Jonathan H. Turner; Handbook of the Sociology of Emotions, Springer, 2007.