1
Researcher at Frankfurt Research Center on Global Islam, Goethe University Frankfurt
2
student of political sociology- Tarbiat Modarres University
Abstract
Cultural revolution in Iran has been usually represented as an inescapable consequence of 1979 revolution, which imposed by government’s will to suppress the opponents and stabilize new order. Such descriptions lack the conditions and disputes out of which the event emerged. In this article, we contend that making sense of cultural revolution requires a more effective illustration through understanding the historical conditions, its relation with society and a thick description of the events. Moreover, based on conjunctural analysis, we argue that the whole procedure of the event can be analyzed in three episodes: the emergence, institutionalization, and re-opening of the universities. It seems that a series of events had an active hand in the processes including the rise of Islamists, the state’s weakness, the hostage crisis, the border unrests, the widespread clearings, the election of the first parliament, and the bombing of the offices of Islamic Republic Party and the prime minister. Furthermore, several critical issues initiate the event, including its scope and extension, the feature of post- revolutionary university, and the responsive authorities. In addition, the problem of academic order contributed in the period of institutionalization and establishing the Bureau of the Cultural Revolution. The last but not the least problem formed around reopening of humanities in universities. We argued the articulation of events and problems led to problematization of cultural revolution. Also this articulation illustrates the beginnings of ideological cultural politics in post-revolutionary Iran.
آقاجری، هاشم (1394). انقلاب فرهنگی چین، الگوی دانشجویان. ماهنامه‌ی اندیشه‌ی پویا، شماره‌ی25، صص67-66.
آل‌احمد، جلال (1391). غربزدگی. تهران: آدینه‌ی سبز.
آل‌اسحاق. محمد (1358، 27تیر). در ضرورت انقلاب فرهنگی. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی24، ص7.
اتحادیه‌ی انجمن‌های اسلامی کارکنان دولت (1359، 1تیر). قطعنامه‌ی سمینار پاکسازی ادارات دولتی. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16171، ص11.
اثنی‌عشری، محمدعلی (1394). با روزنامه‌ی جمهوری هماهنگ بودیم، ماهنامه‌ی اندیشه‌ی پویا، شماره‌ی25، صص72-71.
اخوان‌کاظمی، مسعود؛ رضا دهقانی (1394). تحلیل علل هژمونیک‌شدن گفتمان اسلام‌گرا در مقایسه با دو گفتمان چپ و لیبرال در انقلاب اسلامی ایران. فصلنامه‌ی پژوهش‌های معاصر انقلاب اسلامی، دوره‌ی1، شماره‌ی1، صص62-41.
استاندار مرا مجبور به استعفا کرد (1359، 9اردیبهشت). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی243، ص2.
اسلامی، محمد (1357، 20اسفند). باید دست به انقلاب فرهنگی زد. روزنامه‌ی کیهان، شماره‌ی10658، ص6.
اقدام انقلابی دانشجویان در تأسیس دانشکده (1358، 22اسفند). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی213، ص2.
امام هرگز نگفت انقلاب ما انفجار نور بود! (1392). بازیابی‌شده در 9مهر1397، برگرفته از http://yon.ir/eMOu3.
انجمن دانشجویان مسلمان (1359، 31فروردین). اعلامیه‌ی انجمن‌های دانشجویان مسلمان دانشگاه‌ها. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16122، ص10.
نظر گروه‌های دانشجویی درباره‌ی تأسیس دانشکده‌ی انقلاب اسلامی (1359، 9فروردین)، روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16105، ص8.
انقلاب فرهنگی در ایران؛ چرا و چگونه؟ (1395). بازیابی‌شده در 4مهر1397، برگرفته از http://yon.ir/b8Ycf.
انقلاب فرهنگی چرا و چگونه آغاز شد (1362، 1اردیبهشت). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16993، ص7.
اوون، دیوید (1394). بلوغ و مدرنیته؛ نیچه، وبر، فوکو و سرشت دووجهی خرد. ترجمه‌ی سعید حاجی‌ناصری و زانیار ابراهیمی. تهران: رخداد نو.
باهنر، محمدجواد (1359، 5تیر). انقلاب فرهنگی شامل مدارس هم می‌شود. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16175، ص11.
برمن، مارشال (1392). تجربه‌ی مدرنیته. ترجمه‌ی مراد فرهادپور. تهران: طرح‌نو.
برنامه‌های کمیته‌های جذب نیرو برای فعالیت‌های دانشجویان (1359، 1تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16171، ص12.
بنی‌صدر، ابوالحسن (1359الف، 23اردیبهشت). وحدت در تاریکی و ابهام یک وحدت قلابی است. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی254، صص7-6.
بنی‌صدر، ابوالحسن (1359ب، 6فروردین). دیدارهای نوروزی رئیس‌جمهوری. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16103، ص9.
پیوندی، سعید (1395). روایت یک دانشجوی اخراجی از انقلاب فرهنگی. بازیابی‌شده در 4مهر1397، برگرفته از https://iranwire.com/fa/features/19940?ref=specials.
تاجیک، محمدرضا؛ امین‌علی محمدی (1395). جایگاه دانشگاه در مناسبات قدرت(بررسی موردی: انقلاب فرهنگی در سطح محتوا، ساختار و سوژه‌ی دانشگاه در ایران. فصلنامه‌ی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال8، شماره‌ی1(47 پیاپی)، صص133-96.
توطئه‌ی اغتشاش، آشوب، و تعطیل دانشگاه‌ها (1359). نشریه‌ی مجاهد، شماره‌ی44، سال1، صص2-1.
جوان، داریوش (1358، 5شهریور). رسالت سازندگی فرهنگ زور بر عهده‌ی دانشگاه است. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی56، ص6.
جوهر انقلاب فرهنگی (1362، 3اردیبهشت). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16994، صص1و15.
چه کسانی و چرا با انقلاب فرهنگی مخالفند؟ (1359، 31فروردین). روزنامه‌ی جمهوری‌اسلامی، شماره‌ی257، ص6.
حاکمیت سیاسی انقلاب، آماج توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی (1359). هفته‌نامه‌ی امت، شماره‌ی61، صص1و3.
حجاریان، سعید (1378). «تنها قلب تپنده در دوران انسداد سیاسی» از کتاب دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران. به اهتمام مسعود سفیری. تهران: نی.
اطلاعیه‌ی حزب جمهوری اسلامی درباره‌ی دانشگاه‌ها (1359، 30فروردین). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16121، ص3.
خامنه‌ای، سیدعلی (1359، 30فروردین). دشمنان می‌خواهند در همه جا میدان‌های عمل را از دست دولت خارج کنند. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16121، ص12.
خمینی (1359الف، 24خرداد). فرمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16164، ص10.
خمینی (1359ب، 18خرداد). سخنان مهم امام درباره‌ی حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و مساجد. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی274، ص3.
خمینی (1359ج، 6فروردین). باید در صدور انقلابمان به جهان کوشش کنیم. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16103، ص4.
خمینی (1358، 15آبان). در ایران باز انقلاب است. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی112، ص1.
دانشجویان دانشکده‌ی هنرهای دراماتیک (1359، 31فروردین). پاره‌کردن اعلامیه‌های انجمن اسلامی کاری معمول و متداول است. روزنامه‌ی جمهوری اسلامی، شماره‌ی257، ص10.
دانشجویان دموکرات دانشگاه ملی ایران (1359، 7فروردین). مشکلات دانشجویان باید از طریق شوراهای دانشجویی حل شود. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16104، ص12.
دانشگاه تبریز متشنج شد (1359، 27فروردین). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16119، ص12.
دفاتر و مراکز مجاهدین خلق موقتاً تعطیل شد (1359، 8تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16176، ص11.
رئیس دانشگاه تربیت‌معلم از کار برکنار شد (1358، 18اسفند). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی209، ص2.
رضایی، محمد؛ عباس کاظمی؛ و حامد طاهری کیا (1396). چهار روز از حیات دانشگاه پس از انقلاب (30 فروردین تا 2 اردیبهشت). فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی ایران، دوره‌ی10، شماره‌ی1، صص200-177.
رضوی، سیدمسعود (1397). هاشمی و انقلاب(تاریخ سیاسی ایران از انقلاب تا جنگ). تهران: اطلاعات.
روشن‌نهاد، ناهید (1383). انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
زائری، قاسم؛ حاجیه محمدعلی‌زاده (1396). تباریابی رخداد انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها برمبنای هم‌سویی انتقادی روندهای کلان فرهنگی دوره‌ی ماقبل اسلامی. فصلنامه‌ی راهبرد فرهنگ، شماره‌ی37، صص50-7.
زائری، قاسم؛ حاجیه محمدعلی‌زاده (1395). شناسایی صورت‌بندی گفتمانی واقعه‌ی انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها (1359- 1363). فصلنامه‌ی روش‌شناسی علوم انسانی، سال22، شماره‌ی86، صص37-7.
سروش، عبدالکریم (1388). تفرج صنع: گفتارهایی در اخلاق و صنعت و علم انسانی. تهران: صراط.
سروش، عبدالکریم (1362، 6اردیبهشت). وضع علمی دانشگاه و وضع نامطلوب آن زمینه‌ی اصلی انقلاب فرهنگی بود. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16997، ص24.
سمینار انقلاب فرهنگی در قم از امروز به‌مدت سه روز کار خود را آغاز می‌کند (1359، 31اردیبهشت). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی261، ص3.
شریعتمداری، علی (1357، 7اسفند). لایحه‌ی استقلال دانشگاه‌ها را دانشگاهیان تهیه می‌کنند. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی15794، ص2.
شورای انقلاب: دانشگاه‌ها تا 15 خرداد باید باز باشند (1359، 30فروردین). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16121، ص2.
شورای دانشجویان تشکیل‌دهنده‌ی سمینار رسالت دانشجو و دانشگاه در دانشکده‌ی الهیات (1359، 28فروردین). دانشجویان از آیت‌ا... منتظری خواستار نظارت بر دانشگاه‌ها شدند. روزنامه‌ی جمهوری‌اسلامی، شماره‌ی255، ص7.
شورای سرپرستان دانشکده‌های دانشگاه تهران (1359، 2اردیبهشت). ما ضرب‌وشتم دانشجویان را محکوم می‌کنیم. روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی238، ص3.
عباسی، ابراهیم (1393). حزب جمهوری اسلامی؛ مهم‌ترین اجتماعی سیاسی اسلام انقلابی در ایران (تبارها و ریشه‌ها). پژوهشنامه‌ی علوم سیاسی، سال9، شماره‌ی4، صص212-171.
عبدی، عباس (1378). «اصلاح‌طلبی جنبش دانشجویی» از کتاب دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران. به اهتمام مسعود سفیری. تهران: نی.
علل استعفای مدیریت سابق دانشگاه تهران (1359، 22اردیبهشت). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی253، ص6.
فراستخواه، مقصود (1397). تاریخ دانشگاه در ایران. تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فراستخواه، مقصود (1387). سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران و تحولات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مؤثر بر آن. تهران: رسا.
فوکو، میشل (1393). دیرینه‌شناسی دانش. ترجمه‌ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
فوکو، میشل (1393ب). پروبلماتیزه‌کردن چیست؟، ترجمه‌ی محمدمهدی اردبیلی، بازیابی‌شده در 15شهریور1398، برگرفته از http://yon.ir/YHXQi.
فوکو، میشل (1379). ایران: روح یک جهان بی‌روح و 9 گفتگوی دیگر. ترجمه‌ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
قطعنامه‌ی سمینار کمیته‌ی علوم انسانی جهادهای دانشگاهی (1362، 24خرداد). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی17034، ص15.
قطعنامه‌ی شورای دانشگاه تبریز (1359، 31فروردین). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16122، ص3.
کاتوزیان، ناصر (1385). از کجا آمده‌ام/آمدنم بهر چه بود؟ زندگی من. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کلی، مایکل (1385). نقد و قدرت: بازآفرینی مناظره فوکو و هابرماس. ترجمه فرزان سجودی. تهران: اختران.
گروه مؤلفان دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1373). درآمدی به جامعه‌شناسی اسلامی (جلد اول). تهران: سمت.
گروه‌ها و گروهک‌های مقابل دانشجویان مسلمان پیرو خط‌امام (1359، 30فروردین). روزنامه‌ی جمهوری‌اسلامی، شماره‌ی256، ص3.
گزارش مراسم امروز دانشگاه (1359، 2اردیبهشت). روزنامه‌ی انقلاب اسلامی، شماره‌ی238، ص1.
لکلائو، ارنستو؛ شانتال موف (1393). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی: به‌سوی سیاست دموکراتیک رادیکال. ترجمه‌ی محمد رضایی. تهران: ثالث.
مسایل دانشگاه ملی هم به درخواست «بحث آزاد» کشیده شد (1359، 3تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16173، ص4.
معیارهای جدید برای تصفیه در دانشگاه‌ها تعیین می‌شود (1359، 23تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16189، ص12.
مقاری، علی (1394). امام نه مخالف بود نه موافق. ماهنامه‌ی اندیشه‌ی پویا، شماره‌ی25، ص72.
میرسپاسی، علی (1384). تأملی در مدرنیته‌ی ایرانی. تهران: طرح‌نو.
نائینی، سیدمحمدکاظم (1359). آن‌چه خود داریم. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16201، ص11.
نجف‌زاده، مهدی (1395). جابه‌جایی دو انقلاب؛ چرخش‌های امر دینی در جامعه‌ی ایرانی. تهران: تیسا.
نجف‌زاده، مهدی (1387). بازخوانی رابطه‌ی قدرت در ایران: دولت ضعیف و جامعه‌ی قوی. فصلنامه‌ی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، صص95-75.
نجفی، محمدعلی (1362، 8اردیبهشت). درباره‌ی میزان موفقیت ستاد انقلاب فرهنگی طی سه سال فعالیت. روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16998، ص6.
نظرخواهی از اعضای هیأت‌های علمی دانشگاه‌ها در مورد انقلاب فرهنگی (1359، 3تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16173، ص3.
نظر مجاهدین خلق درباره‌ی تعطیل مراکز آموزشی (1359، 30فروردین). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16121، ص2.
نوروز اوج ابتذال در رادیو و تلویزیون (1359، 6فروردین). روزنامه‌ی جمهوری‌اسلامی، شماره‌ی239، ص2.
وجوه اشتراک اعضای ستاد انقلاب فرهنگی اعلام شد (1359، 8تیر). روزنامه‌ی اطلاعات، شماره‌ی16176، ص4.
Agamben, G. (2009). What is an Apparatus? And Other Essays. Redwood City, CA: Stanford University Press.
Althusser, L. (1971). “Ideology and Ideological State Apparatuses” in Lenin and philosophy and other essays.
Koopman, C. (2013). Genealogy as critique Foucault and the problems of modernity. Bloomington: Indiana University Press.
Mojab, Shahrzad. (1991). The State and University: The "Islamic Cultural Revolution" in the Institutions of Higher Education of Iran, 1980-87, Ph.D. Dissertation, University of Illinois at Urbana–Champaign.
Rezaei,M. , hesaraki,N. and Khalili Ardakani,M. A. (2021). Cultural Revolution in Three Episodes: From Emergence to Institutionalization. historical sociology, 11(2), 117-146.
MLA
Rezaei,M. , hesaraki,N. , and Khalili Ardakani,M. A. . "Cultural Revolution in Three Episodes: From Emergence to Institutionalization", historical sociology, 11, 2, 2021, 117-146.
HARVARD
Rezaei,M.,hesaraki,N.,Khalili Ardakani,M. A. (2021). 'Cultural Revolution in Three Episodes: From Emergence to Institutionalization', historical sociology, 11(2), pp. 117-146.
CHICAGO
M. Rezaei, N. hesaraki and M. A. Khalili Ardakani, "Cultural Revolution in Three Episodes: From Emergence to Institutionalization," historical sociology, 11 2 (2021): 117-146,
VANCOUVER
Rezaei,M.,hesaraki,N.,Khalili Ardakani,M. A. Cultural Revolution in Three Episodes: From Emergence to Institutionalization. historical sociology, 2021; 11(2): 117-146.
