تحلیل پایگاه اجتماعی نخبگان قدرت سیاسی: مطالعۀ موردی اعضای هیئت دولت‌های هفتم تا دهم

دوره 11، شماره 1
مهر 1399
صفحه 105-132

نوع مقاله : مروری تحلیلی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه الزهرا

چکیده


موضوع این پژوهش، تحلیل پایگاه اجتماعی نخبگان قدرت سیاسی در دولت هفتم تا دهم است. دستگاه نظری این پژوهش بر تئوری مارکس و بر رویکرد وبری در تحلیل پایگاه اجتماعی استوار است. روش تحقیق، تحلیل تطبیقی-توصیفی با استفاده از داده ­های اسنادی است. واحد مشاهده در این مطالعه اعضای کابینۀ دولت­ های هفتم تا دهم است. تعداد آن‌ها 168 نفر بوده و از رؤسای جمهور، وزیران، معاونان و رؤسای دفتر رئیس­ جمهور تشکیل شده است. یافته ­ها نشان می­ دهد که95.8 درصد اعضای دولت مرد بوده ­اند. میانگین سنی اعضای دولت 48 سال بوده است. خاستگاه سکونتی 86.2 درصد اعضای دولت شهری است. تهران با 20.2 درصد، اصفهان با 13.1 درصد و یزد با 11 درصد در کل دولت­ ها بیشترین سهم از توزیع استانی اعضای دولت را داشته ­اند. به لحاظ پایگاه اکتسابی، 49.7 درصد اعضای دولت­ ها دارای تحصیلات دکتری و 29.9 درصد تحصیلات فوق لیسانس داشته ­اند. داده­ ها همچنین نشان می ­دهد اعضای دولت تجربۀ حضور در سطوح عالیِ مدیریت کشور را در پیشینۀ شغلی خود داشته­ اند. بر اساس داده ­ها، قشر دانشگاهی با 29.8 درصد، نظامی با 25 درصد و روحانی با 18.5 درصد در کابینه حضور داشته­ اند..

کلیدواژه‌ها

موضوعات
فهرست منابع
ازغندی، علیرضا (1376)، ناکارآمدی نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، تهران: شر قومس.
بشیریه، حسین(1392)، جامعه شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نشر نی.
دام هوف، ویلیام (1351)، چه کسانی بر امریکا حکومت می‌کنند؟، پرویز علوی (مترجم)، تهران: موسسه مطبوعاتی فرخی.
رایت، اریک اُلین و دیگران(1395)، رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، یوسف صفاری (مترجم)، تهران: نشر لاهیتا.
زونیس،ماروین (1387)، روانشناسی نخبگان سیاسی ایران، پرویز صالحی، سلیمان امین زاده و زهرا لبادی (مترجمان)، تهران: انتشارات چاپخش.
ساعی، علی (1377)، "بررسی طبقه اجتماعی نمایندگان مجلس شورای اسلامی"، مجله مدرس علوم انسانی، شماره 8.
سلطانی، احسان(1396)، " توزیع قدرت در دولت های ایران"، روزنامه شرق، سال چهاردهم، شماره 2895، ص 6.
شجیعی، زهرا (1383)، نخبگان سیاسی ایران: از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی (نمایندگان مجلس شورای ملی)، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
شجیعی، زهرا (1372)، نخبگان سیاسی ایران: از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی (نخست‌وزیران و وزیران در ایران)، جلد دوم، تهران: انتشارات سخن.
فاضلی بیرجندی، محمود (1393)، از مهدی بازرگان تا حسن روحانی، تهران: نشر پایان.
ممتاز، فریده (1383)، " معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو"، پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 41 و 42.
میلز، سیرایت (1383)، نخبگان قدرت، حمید مولانا (مترجم)، انتشارات فرهنگ مکتوب.
ندیمی، زهرا (1390)، "تحرک شغلی مسئولان سیاسی ایران"، مسائل اجتماعی ایران، سال دوم، شماره 2، صص 185-215.
ندیمی، زهرا (1390)، "بررسی ساختار نخبگان سیاسی ایران و ساختار چرخش آن بعد از انقلاب"، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
 Ambedkar, S. Nagendra (1992), “Political Elites: Theoretical Perspectives “, The Indian Journal of Political Science, Vol. 53, No. 2 (April - June, 1992), pp. 253-276, https://www.jstor.org
 Vol. 53, No. 2 (April - June, 1992), pp. 253-276
 Boroujerdi, Mehrzad & Rahimkhani, Kourosh (2018), Postrevolutionary Iran: A political Handbook, Syracuse University Press.
 Buchta w. (2000), Who rules Iran- The structure of power in Islamic Republic, The Washington Institute for near east policy.
 Domhoff, G. William (1967), Who rules America?, p. 1. ISBN 0-13-958363-7
 Domhoff, G. William (2018), Who rules America?, https://whorulesamerica.ucsc.edu