شناخت‌شناسی ایدئولوژی دولت مدرن و یوتوپیاهای اجتماعی در عصر پهلوی

دوره 10، شماره 2
تیر 1398
صفحه 78-106

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

چکیده
چکیده

نوشتار حاضر تحلیلی مبتنی بر روش‌شناسی جامعه‌شناسی معرفت برای فهم سیاست و مناسبات دولت و جامعه در عصر پهلوی است. این مقاله کوشیده تا ماهیت ایدئولوژیک دولت پهلوی را در ساحت واپایش‌‌گری و تلاش برای تغییر اجتماعی مورد واکاوی قرار دهد و به توصیف چرایی مقاومت‌های اجتماعی و ستیهندگی جامعه تارنمای ایرانی با خواست‌های دولت مدرن پهلوی بپردازد. مقاله‌ی پیشِ روی برای سنجش مناسبات دولت و جامعه در ایران با روش توصیفی و تحلیلی پسارویدادی و با استفاده از آموزه‌های نظری «میگدال» در مورد دولت مدرن ضعیف، آموزه‌های کنترل اجتماعی و همچنین آرای «کارل مانهایم» در باره‌ی «ایدئولوژی» و «یوتوپیا» تلاش می‌کند تحلیلی جامعه‌شناختی و در عین حال قابل تعمیم به ادوار بعدی از ساختار روابط دولت و جامعه در ایران عصر پهلوی ارائه دهد. مقاله حاضر نشان می‌دهد که «ایدئولوژی» حاکم بر ایران عصر پهلوی توان واپایش اجتماعی و در عین حال پاسخ‌گویی به «یوتوپیا»‌های جامعه تارنما را نداشت و مناسبات دولت ایدئولوژیک و جامعه تارنمای آرمان‌خواه در عصر پهلوی نتوانستند با یکدیگر به تفاهم و تناظر برسند و درنهایت وارد الگوی تضاد ـ ستیهندگی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات
 Atabaki, Touraj (2007) The State and The Subaltern, Modernization, Society and The State in Turkey and Iran, London: I.B. Tauris
 Ashraf, Ahmad (1969), “Historical Obstacles to the Development of a Bourgeoisie in Iran”, Iranian Studies, Vol. 2, No. 2/3 (Spring - Summer), Pp. 54-79.
 Ashraf, Ahmad (1988) “Bazaar-Mosque Alliance: The Social Basis of Revolts and Revolutions” in: International Journal of Politics, Culture & Society: Vol. 1 Issue 4, p538, 30p
 Bill, James and Robert Springborg (1994), “Patterns of Patrimonialism in the Middle East.” In Bill &Springborg, Politics in the Middle East, New York: HarperCollins, Pp. 136-175.
 Laclau, Ernesto and Chantal Muffe (1985), Hegemony & Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London – Now York: Verso.
 Migdal, Joel, s. (1988), Strong societies and weak states; state- society Relationship and state capabilities in the third worlds: princton university press.
 Ngo, Fawn & others (2011). "Role-Taking and Recidivism: A Test Of Differential Social Control Theory". JQ: Justice Quarterly, No 28, Pp667-697.
 Ross, E.A.)2009((1901),Social Control: Control A Survey of the Foundations of Order, New Jercy (Piscataway): Transcation Publishers.
 Scruton, Roger(1982, A Dctionary of Political Theory, London: McMillan Press.
 Young, Kimball (1930), Social Psychology: An Analysis of Social Behavior , New York: Alfred A. Knopf (1930) (digital text).