رقابت حزبی و مشارکت انتخاباتی: تحلیل ده دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران (1358-1388)

دوره 8، شماره 2
مهر 1396
صفحه 82-104

نویسندگان

1 استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده
در این مقاله میزان مشارکت انتخاباتی در ده دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران از سال 1358-1388 مورد تحلیل قرار گرفته است. موضوع مقاله آن است که میزان مشارکت انتخاباتی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران براساس دوره‌های انتخاباتی دارای تفاوت‌پذیری پرابلماتیک بوده و تغییرات آن تابع الگوی منظمی نیست. پس از اثبات موضوع و برای پاسخ به این موضوع، بنیان نظری مقاله بر نظریه نظام سیاسی دموکراتیک استوار شد. پس از برقراری رابطه‌ای منطقی و منظم میان موضوع و نظریه، با الهام از نظریه، یک دستگاه نظری متناسب با مسئله تحقیق فرمول‌بندی شد. در سطح نظری استدلال شد که میان میزان مشارکت انتخاباتی و رقابت حزبی رابطه وجود دارد، به‌گونه‌ای که هرچه بر میزان رقابت حزبی افزوده شود، میزان مشارکت انتخاباتی نیز افزایش می‌یابد. این استدلال با روش تحلیل رگرسیون مورد داوری تجربی قرار گرفت. شواهد موجود دلالت بر آن دارند که میان مشارکت انتخاباتی و رقابت حزبی به میزان 45% هم‌تغییری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

-  بشیریه، حسین (1386). آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی)، چاپ هشتم، تهران، نشر نگاه معاصر.
-  بشیریه، حسین (1390). جامعه‌شناسی سیاسی؛ نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، چاپ نوزدهم، تهران، نشر نی.
-  پرچمی، داوود (1386). بررسی مشارکت مردم در نهمین انتخابات ریاست جمهوری، پژوهش‌نامه علوم انسانی، شماره 53، صص 82-37.
-   پناهی (1386). جامعه‌شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
-   دوورژه، موریس (1358). اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی، چاپ پنجم، تهران، نشر جامعه و اقتصاد.
-   راش، مایکل (1388). جامعه و سیاست، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر سمت.
-   ساعی، علی (1386). دموکراتیزاسیون در ایران، تهران، انتشارات آگاه.
-   ساعی، علی (1387). روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، انتشارت سمت.
-   شادلو، عباس (1385). اطلاعاتی درباره احزاب و جناح‌های سیاسی ایران امروز، تهران، نشر مؤلف.
-   ظریفی‌نیا، حمیدرضا (1378). کالبد شکافی جناح‌های سیاسی ایران (1378-1358)، تهران، انتشارات آزادی اندیشه.
-   مصفا، نسرین (1375). مشارکت سیاسی زنان در ایران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، تهران.
-   میلبراث و گوئل، لستر و لیل (1386). مشارکت سیاسی، ترجمه سیدرحیم ابوالحسنی،تهران، نشر بنیاد حقوقی میزان.
-   ناظری، محمدرضا (1382). شناسنامه احزاب سیاسی ایران، انتشارات پارسایان.
-   نوذری، عزت الله(1380). تاریخ احزاب سیاسی در ایران، انتشارات نوید شیراز.
-   هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دست‌خوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر علم.
-   ـــــ (1373). موج سوم دموکراسی، ترجمه احمد شهسا، تهران، انتشارات روزنه.
-   سایت وزارت کشور، www.moi.ir
-   سایت مرکز آمار ایران، www.sci.ir
-   Andrews, Bruce, R (2006). Tracking A presidential election: class and politics in the united stateshttp: //users, Dickenson, edu/-Clifton/index.htm.
-   Brady, H. (1999). Political participation, in J. P. robinson, P. R. Shaver, & L.S. Wrights man (Eds.), measures of political attitudes (pp.737-801). San Diego, CA: academic press.
-   Conwey, Margaret, Gertrude, A. steuernagel, and David Ahearn (1997, 2000). Woman and political, MA: Harvard university press.
-   Cord, Robert, et al (1985). Political science, second ed, prentice Hall, Newjersy.
-   Dyke, Vernon V (1988). Introduction to politics, nelson-hall publishers, Chicago.
-   Macclocky, R, (1968). Political participation, international encyclopedia of social science, vol 11, New York: Macmillan press.
-   Quinteliar, Ellen and Vissers, Sara (2011).The effect of internet use on political participation, social computer review, volum 26, number 4.
-   Sills, David (1968). International encyclopedia of social science, New York, Macmillan Company: the free press.