پژوهشی در نقوش مذهبی خدایان و الهه‌های یونانی بر مهرها و اثر‌مهرهای به‌دست‌آمده از قلمرو امپراطوری سلوکیان و اشکانیان

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

2 استاد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده
پژوهشی در نقوش مذهبی خدایان، ایزدان و الهههای یونانی بر روی مهرها و اثرمهرهای به دست آمده از قلمرو امپراتوری سلوکیان و اشکانیان با فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی و ورود یونانیان به آسیا، تغییرات وسیعی در همه ابعاد زندگی در سرزمین‌های مفتوحه اسکندر و جانشینان وی بوجود امد. این تغییرات را به اشکال مختلف در همه زمینه های اجتماعی سیاسی و بخصوص در زمینه های فرهنگ و هنر، معماری و حتی در اعتقادات نیز می توان مشاهده کرد. مهرها و اثرمهرهای بر جای مانده از دوران سلوکی و اشکانی این دگرگونی‌ها را بخوبی نمایش داده و نقوش اساطیری و مذهبی یونانی که بر آنها حک شده اند. نقشمایه‌هایی با مضامین هلنی از جمله تصاویر خدایان، ایزدان و الهه‌های یونانی را نشان می دهند. از مشهورترین این نقوش می توان به نقش آتنا، آفرودیت، زئوس، آپولو، تیکه، هرمس، اروس، نیکه و ایزد عدالت اشاره نمود. نمونه‌های مذکور از مراکزی چون سلوکیه کران دجله، کدش اروک نسا و صالح داوود خوزستان به دست آمده‌اند. حضور عناصر مذکور در روی مهرها و روی اثرمهرها یکسان نبوده و با توجه به میزان بافت جمعیتی و نفوذ فرهنگ یونانی متفاوت می‌باشد. این مقاله تاثیر ایدئولوژی یونانی را در تغییرات اعتقادی سرزمین های مفتوحه با مطالعه مهر ها و آثار مهر ها بصورت تطبیقی بررسی می نماید. مهرها بخشی از مواد تاریخی محسوب میگردند که با توجه به وجود تصاویر روی آن ها بخوبی می توانند میزان و روند تغییرات مذکور را منعکس نمایند. دوره سلوکی و اشکانی، مهر و اثرمهر، الهه‌ها و خدایان یونانی، هلنیسم

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

A Study on the Pictures of the Gods, Deities and Greek Goddesses on Seleucid and Parthian Seals and Seal Impressions

نویسندگان English

reza ghasemi 1
- - 2
- - 3
1 teacher
چکیده English

A Study on the Pictures of the Gods, Deities and Greek Goddesses on Seleucid and Parthian Seals and Seal Impressions Abstract With the fall of the Achaemenid Empire and the arrival of the Greeks in Asia, vast changes occurred in all aspects of life in the countries conquered by Alexander and his successors. These changes can be seen in different shapes in all social, political, cultural, art architecture aspects and even in religious beliefs. Seleucid and Parthian seals and seal expressions clearly show such changes. The mythological and religious pictures include Hellenistic themes such as images of Deities, Gods and Greek Goddesses. The most famous of these designs are Athena, Aphrodite, Zeus, Apollo, Tikkeh (Tikheh), Hermes, Eros, Nike (god of victory) and the god of justice. The samples were taken from centers such as Seleucia on the Tigris , Tel Kedesh, Uruk, Nisa and Saleh Davoude Khuzestan. The presence of these elements on the seals is not identical due to different demographics and the influence of Greek culture. In this paper, the effect of the Greek ideology on belief evolution in conquered territories were comparatively studied by evaluation of seals and seal Impressions. The seals and seal Impressions are historical materials whose pictures can clearly reflect the levels and trends of the changes. Keywords: Seleucid and Parthian periods, Seal and seal Impressions, Greek gods and Goddesses, Hellenism.

کلیدواژه‌ها English

Seleucid and Parthian periods
Seal and seal Impressions
Greek gods and Goddesses
Hellenism
–  اینورنیتسی، آنتونیو (1388). «نقش‌مایه‌های بابلی بر مهرهای کشف‌شده در سلوکیه دجله»، تاریخ هخامنشیان، ترجمه مرتضی ثاقب فر، جلد هشتم، تهران، انتشارات طوس.
–  اسماعیلی، حسن و زرین‌کوب، روزبه (1390). «شورش سلوکیه و پیامدهای آن در زمان اردوان دوم اشکانی»، تاریخ ایران، شماره 5/68، صص27-45.
–    سرخوش کرتیس، وستا و سارا استوارت (1392). شاهنشاهی اشکانیان، ترجمه مانی صالحی‌علامه، تهران، انتشارات هزاره‌های دنیای باستان.
–    سرفراز، علی‌اکبر و فریدون آورزمانی(1385). سکه‌های ایران از آغاز تا دوره زندیه، تهران، انتشارات سمت.
–  رهبر، مهدی (1391). «آرامگاه زیرزمینی الیمایی در صالح‌داوود»،نامورنامه: مقاله‌هایی در پاسداشت یاد مسعود آذرنوش، به کوشش حمید فهیمی وکریم علیزاده، تهران، ایران نگار، صص 289-315.
–    کالج، مالکوم (1356).پارتیان، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، انتشارات سحر.
–    کرتیس، جان (1389).بین‌النهرین و ایران در دوران اشکانی و ساسانی، ترجمه زهرا باستی، انتشارات سمت.
–    گاردنر، هلن (1386). هنر در گذر زمان. ترجمه محمدتقی فرامرزی. تهران، انتشارات آگاه و نگاه.
–    گریمال، پیر (1378). فرهنگ اساطیر روم ویونان، ترجمه احمد بهمنش، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
–    ولسکی، یوزف (1388). شاهنشاهی اشکانی، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، انتشارات ققنوس.
–     Bollati, A., & Messina, V., (2004). Seleucia al Tigri. Le Impronte di Sigillodagliarchivi, Vol. 2, pp. 40-52.
–     Guiraud, H. (1992). Intaglios from Dura-Europos, Yale University, Art Gallery Bulletin, Vol. 3, pp. 48-85.
–     Herbert, S.C. (2005). The Hellenistic Archives from Tel Kedesh (Israel) and Seleucia-on-the Tigris (Iraq). Bulletin of the University of Michigan Museums of Artand Archaeology. Vol.15, pp. 65-86.
–     Messina, V. (2006). Nike on the Clay Sealings from Seleucia on the Tigris, Pisa. Roma. pp. 10-27.
–     Onal, M. (2007). Deities and Cultures Meet on the Seal Impressions in Zeugma, Roma,Vol. Speciale. pp. 25-50.
–     Wallenfels, R., (1990). Sealed Cuneiform Tablets from Hellenistic Uruk: an Iconographic and Prosopographic Analysis of the Private Business Documents, Columbia University.