گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامی در ایران پس از انقلاب

این پژوهش در پی بازشناسی توصیفی گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. شاخص‌ترین افرادی که در این پژوهش به‌عنوان تولیدکنندگان این گفتمان انتخاب شده‌اند عبارت‌اند‌از: سید‌محمد خاتمی، سید‌محمد موسوی بجنوردی و سید‌محمد موسوی خوئینی‌ها. در کنار این افراد، به اندیشه‌ها و آثار دیگر متفکران اصلاح‌طلبی اسلامی نیز پرداخته شده است. سؤالات اصلی تحقیق عبارت‌اند‌از: 1. تولیدکنندگان این گفتمان چه کسانی هستند؟ 2. چرا سخن می‌گویند؟ 3. دربارۀ چه سخن می‌گویند؟ 4. چگونه سخن می‌‌گویند؟ 5. مخاطبانشان چه کسانی هستند؟ 6. چه کنشی را پیشنهاد می‌‌کنند؟ روش پژوهش، تحلیل گفتمان به‌عنوان روشی کیفی است. روش نمونه‌گیری نیز قضاوتی است؛ به‌‌گونه‌ای‌که به آثار مکتوب و سخنان تولیدکنندگان اصلی گفتمان‌ها در کنار افراد دیگر توجه می‌‌شود. ذیل هر یک از سؤالات تحقیق، با مراجعه به آثار متفکران نام‌برده، مباحث مهمی همچون جامعۀ مدنی، قانون اساسی، حکومت دینی و... آورده شده است.
بررسی گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامی، به ما چند بصیرت دربارۀ ماهیت «گفتمان دینی» در ایران امروز می‌بخشد. گفتمان یاد‌شده در شیوۀ نگاه خود به دین و دنیای مدرن، دل‌مشغول مسائل و موضوعات امروزی و مسائل مرتبط با آن است. بررسی شیوۀ استدلال گفتمان اصلاح‌طلبی اسلامی نشان می‌‌دهد با اینکه این گفتمان با گفتمان‌های دیگر اختلاف‌هایی دارد، در استناد به متون دینی و کمک گرفتن از «رویکرد نقلی» این گفتمان‌ها با هم اشتراک نظر دارد.