جستجو در:
دوره 14، شماره 2 - ( 1401 )
جلد 14 شماره 2 صفحات 82-59 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fathi K. The Inductive Function of Dream and Imagination in the Rulers' Justifications to Society in the Historiography of the Mongol and Timurid Periods. JHS 2023; 14 (2) :59-82
URL: http://jhs.modares.ac.ir/article-25-62166-fa.html
URL: http://jhs.modares.ac.ir/article-25-62166-fa.html
فتحی کوروش. کارکرد تلقینی خواب و خیال در توجیهات حاکمان به جامعه در تاریخ‌نگاری دورۀ مغولان و تیموریان. جامعه‌شناسی تاریخی. 1401; 14 (2) :59-82
استادیار گروه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان پردیس حکیم فردوسی البرز ، k.fathi@cfu.ac.ir
چکیده: (1218 مشاهده)
پرداختن به خواب و خیال برای توجیه اعمال شاهان و حاکمان و تلقین آن‌ها به جامعه، در تاریخ‌نگاری ایران اهمیت بسیاری دارد. تحلیل رؤیا و خیال یکی از رویکردهای خوانش متن، یعنی نشانه‌شناسی است. هدف اصلی این خوانش بازسازی کارکرد نظام‌های دلالت‌مند غیرزبانی برای اعمال و رفتار حاکمان در تاریخ است. خواب و خیال از نشانه‌های معنایی مهم است و در تاریخ‌نویسی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. کاربست این امر در منابع تاریخی و اعتنای اربابان قدرت به آن در دو محور قابل تشخیص است: مشروعیت‌بخشی و اعتباربخشی به اعمال و کردار شاهان. اهمیت خواب و تعبیر آن در قرآن کریم، روایات دینی و جریان تصوف نیز توجه مورخان را به این مقوله در جایگاه امری توجیه‌گر در برابر ادلۀ عینی و عقلی جلب می‌کرد. این امر در دوران مغولان و تیموریان با توجه به بروز بحران در مشروعیت دینی حاکمان از فراوانی بیشتری برخوردار است. با رویکرد مذکور، این سؤالات قابل طرح است: علل بیان رؤیا و خیال در آثار مورخان دورۀ مغولان و تیموریان چیست؟ در نظر حکام این دوره، خواب و خیال چه کاربری توجیهی و تلقینی‌ای برای جامعۀ ایران داشت؟ با اتکا به روش تحقیق تاریخی و بررسی شواهد این نتایج حاصل شد: بیان خیال و رؤیا در تاریخ‌نگاری همواره وجود داشته است، اما در تاریخ میانۀ ایران گستردگی بیشتری دارد. همچنین، خواب و خیال کاربری توجیهی برای تلقین خواست شاهان و امرا و مشروعیت‌بخشی حکومت به جامعۀ ایرانی این دوره داشته است.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |