چکیده
زبان همواره بهعنوان پدیدهای مهم در حوزه علوم انسانی مطرح بوده و خود بخشی از تحقیقات علوم اجتماعی و انسانی مانند جامعه شناسی، انسانشناسی، زبانشناسی، تاریخ و باستانشناسی قرار گرفته است. تحقیقاتی در مورد ریشهشناسی و چگونگی ظهور کلمه «تاریخ» در منابع و متون تاریخی آسیای غربی و یونان انجام گرفتهاست. از آنجائی که کلمه آرکیولوژی یونانی با کلمه تاریخ شباهت ساختاری دارد، موجب ایجاد فرضیههایی در این زمینه شدهاست. برخی ریشه این کلمات را در زبانهای سامی و برخی دیگر در زبانهای ایرانی و یونانی بیان کردهاند، ولی همه محققین در مورد منشاء اصلی آنها ابراز تردید کردهاند. این تحقیق با تکیه بر بستر تاریخی واژه تاریخ بهخصوص در جوامع سومر و عیلام، منشاء این واژه را در شهر اوروک و حوادث اجتماعی- سیاسی آن جستجو کرده و آن را با ارخ یادشده در تورات مطابقت داده است. براساس یافتههای تحقیق، نه تنها واژه یادشده بلکه کلیت و شاکله میراث تمدنی سومر و عیلام در جوامع ایرانی از طریق هخامنشیان، در جوامع عرب زبان از طریق اکدها، و در جوامع یونانی از طریق اسکندر و سلوکیان حفاظت شده و تا به امروز دوام آورده است.