Professor in Institute for humanities and cultural studies
Abstract
There are many differences in opinionabout determining the origin of contemporary Iranian history. Throughout the Pahlavi period, efforts were made to identify the coup of 1921 and the rise of Reza Shah as the origin of contemporary Iranian history. By drawing a dark picture of the general situation in Iran during the Qajar period, especially the critical situation of the country on the Eve of the coup of 1921, the Pahlavi supporters tried to introduce Reza Shah as the founder of modern Iran and the coup of 1921 as the origin of contemporary Iranian history. The main problem of this article is whether the coup of 1921 and the rise of Reza Shah is the origin of contemporary Iranian history? Evaluating and criticizing the ideas presented about Reza Shah by official historians of the Pahlavi period as well as some independent historians, the author argues that the origin of contemporary Iranian history is not the coup of 1921 or the reign of Reza Shah. Because the modernizations of Reza Shah's period, despite their vast and diversity, contained contradictions that makes Iranian society to internal tensions and crises, and the type of Reza Shah's monarchy belonged to the pre-constitutional period in terms of the logic of historical change and could never include Iran enter to a new era of civilization. Therefore, the origin of contemporary Iranian history is not the coup of 1921, but the Constitutional Revolution.
- آبادیان، حسین، ایران از سقوط مشروطه تا کودتای سوم اسفند، تهران، مرسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1385.
- آبراهامیان، یرواند، تاریخ ایران مدرن، ابراهیم فتاحی، تهران، نی 1389.
- آجودانی، ماشاءالله، مشروطۀ ایرانی، تهران، اختران، 1383، چاپ دوم.
- احمدی، اشرف، ایران در گذشته و حال، تهران، چاپخانه بهمن، 1350.
- احمدی، اشرف، دوازه سال در راه ساختن ایران نوین، تهران، شورای مرکز جشن‌های بنیادگذاری شاهنشاهی ایران، بی‌تا
- بروجردی، مهرزاد، پیروزی‌ها و رنج‌های نوسازی مستبدانه در ایران، در کتاب مجموعه مقاله‌های رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین، به کوشش استفانی کرونین، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی 1382.
- البصری، علی، یادداشت‌های اعلیحضرت رضاشاه کبیر در زمان ریاست‌الوزایی و فرماندهی کل قوا، ترجمۀ شهرام کریملو، تهران، چاپخانۀ ارتش، 1350.
- بینا، فتح‌الله، سرگذشت رضاشاه، تهران، بنگاه مطبوعاتی پروین، 1321.
- پرستانی اهرستانی، مهربان، ایران پهلوی، بمبئی، چاپخانۀ سلطانی پریس، 1324.
- پهلوی، محمدرضا، به سوی تمدن بزرگ، تهران، مرکز پژوهش و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی، بی‌تا.
- ترکمان، محمد، نگاهی به اموال منقول و غیر منقول رضاشاه، تاریخ معاصر ایران، کتاب هفتم، تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، 1374.
- حکیم‌الهی، نصرت الله، عصر پهلوی و تحولات ایران، تهران، کتب ایران، 1346.
- دیگار، ژان پیر؛ کاد، برنارهور و ریشار، یان، ایران در قرن بیستم (بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرخنگی ایران در یکصد سال اخیر)، ترجم، عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، نشر البرز، 1377.
- دولت‌آبادی، یحیی، حیات یحیی، تهران، ابن سینا، 1331، ج 4.
- رستم‌کلایی، یاسمین، برنامۀ گسترده برای زنان ایرانِ نو: قانون خانواده، کار و کشف حجاب، مجموعه مقاله‌های «رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه»، به کوشش استفانی کرونین، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی، 1382.
- زیباکلام، صادق، تهران، روزنه، (لندن، اچ انداس)، 1398.
- زیرنسکی، مایکل، الغای قرارداد کاپیتولاسیون توسط رضاشاه، مجموعه مقاله‌های «رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه»، به کوشش استفانی کرونین، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی، 1382.
- ساتن، ال. پی. الول، رضاشاه کبیر یا ایران نو، ترجمۀ عبدالعظیم صبوری، تهران، تابش، 1337.
- شاه‌نظری، احمد و مؤتمن، منصور، تاریخ تمدن و فرهنگ ایران، تهران، دانشکدۀ افسری، 1355.
- شعبانی، علی، طراح کودتا، تهران، امیرکبیر، 1355.
- شوکت صدری، منوچهر، نیم قرن سلطنت بر دلها، تهران، مستند، بی‌تا.
- شهابی، هوشنگ، ممنوعیت حجاب و پیامدهای آن، مجموعه مقاله‌های «رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه»، به کوشش استفانی کرونین، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی، 1382.
- صادقی‌پور، عبدالرضا، یادگار گذشته (مجموعۀ سخنرانی‌های اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر)، تهران، جاویدان، 1346.
- صفائی، ابراهیم، پنجاه سال، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، بی تا.
- صفائی، ابراهیم، زمینه‌های اجتماعی کودتای 1299، تهران، شرکت افست، 1353.
- صفائی، ابراهیم، کودتای 1299 و آثار آن، تهران، شرکت افست، 1353.
- طبری، احسان و دیگران، پنجاه سال تبه‌کاری و خیانت سلسلۀ پهلوی، تهران، از مجموعۀ کتاب سفید، 1357.
- عصر پهلوی: رضاشاه کبیر پهلوی اول، تهران، وزارت اطلاعات، 1346.
- غنی، سیروس، ایران: برآمدن رضاخان و برافتادن قاجار و نقش انگلیسی‌ها، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران، نیلوفر، 1377.
- فتحی، نصرت‌الله، سخنگویان سه گانۀ آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران، تهران،چاپخانه خرمی، 1353.
- فیوضات، ابراهیم، دولت در عصر پهلوی، تهران، نشر آگه، 1375.
- قائم‌مقامی، جهانگیر، نیم‌قرن فرهنگ و تمدن ایران (از 1299 تا 1349 خورشیدی)، تهران، ستاد بزرگ ارتشتاران، 1354.
- قائم‌مقامی، جهانگیر، ایران امروز، تهران، شورای عالی فرهنگ و هنر، 1354
- کرونین، استفانی، رضاشاه و شکل‌گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی، 1382.
- کرونین، استفانی، رضاشاه و تناقضات نوسازی ارتش در ایران، مجموعه مقاله‌های «رضاشاه و شکل-گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه»، به کوشش استفانی کرونین، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران، جامی، 1382.
- کلیمی تهرانی، حییم موره، بیانات موره، تهران، چاپخانه سعادت بشر، 1318.
- مجد، محمدقلی، از قاجاریه به پهلوی 1309- 1298 بر اساس اسناد وزارت خارجۀ آمریکا، ترجمۀ رضا مرزانی و مصطفی امیری، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1389.
- مکی، حسین، تاریخ بیست سالۀ ایران، تهران، علمی، 1380، چاپ هشتم، ج 1.
- ملائی توانی، علیرضا، گفتمان تاریخ‌نگاری رسمی دورۀ پهلوی پیرامون رضاشاه، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1394.
- میرخلف‌زاده، حسین، سیری در تاریخ شاهنشاهی ایران از منشور کوروش تا منشور شاهنشاه آریامهر، تهران، اقبال، 2535.
- میرخلف‌زاده، حسین، سیری در تاریخ شاهنشاهی ایران از منشور کوروش تا منشور شاهنشاه آریامهر، تهران، اقبال، 2535.
- میرسپاسی، علی، تأملی در مدرنیتۀ ایرانی (بحثی دربارۀ گفتمان‌های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران)، ترجمۀ جلال توکلیان، تهران، طرح نو، 1384.
- نفیسی، سعید، تاریخ شهریاری شاهنشاه رضاشاه پهلوی از 3 اسفند 1299 تا 24 شهریور 1320، تهران، شورای مرکزی جشن‌های بنیانگذاری شاهنشاهی ایران، 1344.
- نوبخت، دانش، از کودتای سپید تا انقلاب سفید، تاریخی مصور از تاجگذاری اعلیحضت رضاشاه کبیر رهبر کودتای سفید 1299 تا تاجگذاری شاهنشاه آریامهر رهبر انقلاب سفید 1299- 1346، تهران، 1346.
- همایونفر، فتح‌الله، مرد بزرگ تاریخ، تهران، کتابفروشی فروغی، 1355.
- همایون کاتوزیان، محمدعلی، اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسلۀ پهلوی، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران، مرکز، 1372، چاپ دوم.
- یغمایی، اقبال، کارنامۀ رضاشاه کبیر بنیانگذار ایران نوین، تهران، ادارۀ کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، 2535.
Mollaiy Tavany,A. (2024). Why is not the coup of 1921 and the rise of Reza Shah the origin of contemporary Iranian history?. historical sociology, 14(2), 193-224.
MLA
Mollaiy Tavany,A. . "Why is not the coup of 1921 and the rise of Reza Shah the origin of contemporary Iranian history?", historical sociology, 14, 2, 2024, 193-224.
HARVARD
Mollaiy Tavany,A. (2024). 'Why is not the coup of 1921 and the rise of Reza Shah the origin of contemporary Iranian history?', historical sociology, 14(2), pp. 193-224.
CHICAGO
A. Mollaiy Tavany, "Why is not the coup of 1921 and the rise of Reza Shah the origin of contemporary Iranian history?," historical sociology, 14 2 (2024): 193-224,
VANCOUVER
Mollaiy Tavany,A. Why is not the coup of 1921 and the rise of Reza Shah the origin of contemporary Iranian history?. historical sociology, 2024; 14(2): 193-224.
