Explanation of customs provisions in Iran's contracts with Russia in the Nasseri and Mozaffari eras with emphasis on Wallerstein's world system theory (1287-1324/1870-1906AD)

Volume 14, Issue 2
March 2023
Pages 119-158

Document Type : Original Research

Authors

1 Ph.D. Student of Department of History Iran after Islam Azad University, Shabestar Branch, Iran

2 Assistant Professor at Department of Maaref Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Iran

3 Assistant Professor at Department of History Islamic Azad University, Shabestar Branch, Iran

4 Professor at Department of History Azad University, Shabestar Branch, Iran.

Abstract
Given the need for international relations and the role of customs law in the development of any country, the present article recognizes the customs provisions in Iran's agreements with Russia. This article describes the results of customs exemptions in the contracts concluded with Russia during the reign of Nasser al-Din Shah (1267-1275 AH / 1848-1896 AD) and Muzaffar al-Din Shah (1275 -1285 AH/ 1896-1907 AD) by descriptive-analytical method and using library documents and resources. based on Wallerstein's theory of the world order. The main question of the research is why in the agreements concluded with Russia; was the country's customs revenue considered to guarantee Iran's debts? It is assumed that Iran's economic weakness and Russia's lack of confidence in the financial strength of the governments in power in Iran, there was a doubt that if Iran does not fulfill its obligations under the agreements, or short, how to compensate for the damage?

During this period, due to the weakness of Iran's political and economic structures, various countries and Russia included provisions in the amount of customs tariffs and tax exemptions in their peace treaties and trade agreements with Iran. Gradually, the exemption from customs duties on imported goods, Iran's handicrafts and workshops became defenseless in competition with imported products. Guaranteeing the payment of customs revenues as a backing of obligations, which was one of the most important revenues of the Qajar government and always poured large figures into the treasury of the government, could solve Russia's doubts about paying Iran's debts. They became the third government. Although the country expanded trade relations with Russia due to its strategic position, trade in northern Iran was monopolized by Russia. With the establishment of the Ministry of Finance and the annexation of customs to it in 1911 (1329 AH) the customs structure was improved, but still prevented tariff protections for domestic products. Iran was one of the peripheral countries during this period.

Keywords

Subjects
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما)، ۲۴۰۰۰۰۵۷۰، ۲۴۰۰۱۰۹۰۰.
واحد نشر اسناد (۱۳۷۰)، گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی دوره قاجار، جلد ۵، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
ب) کتاب
۱. آبراهامیان، برواند (۱۳۸۰). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی، تهران: نشر نی.
۲. آدمیت، فریدون و هما ناطق (۱۳۵۶). افکار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در آثار منتشرنشده دوران قاجار، چاپ اول، تهران: آگاه.
۳. آوری، پیتر و دیگران (۱۳۸۷). تاریخ ایران به روایت کمبریج: دوره افشار، قاجار و زند، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: دیبا، ج ۷.
۴.. ازکیا، مصطفی (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی توسعه، تهران: مؤسسه نشر کلمه.
۵. اسماعیلی علی‌رضا (۱۳۸۰). اسنادی از اختلاف دعاوی بانک ایران (بانک استقراضی)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۶. اشرف، احمد (۱۳۵۹). موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران دوره قاجاریه، تهران: زمینه.
۷. انتنر، مروین. ل (۱۳۶۹). روابط بازرگانی روس و ایران: ۱۸۲۸- ۱۹۱۴، ترجمه احمد توکلی، تهران: موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
۸. تاجبخش، احمد (۱۳۳۷). روابط ایران و روسیه در نیمه اول قرن نوزدهم، (۱۸۵۰–۱۸۰۰. م)، تبریز: کتابفروشی دنیا.
۹. تیموری، ابراهیم (۱۳۳۲). عصر بی‌خبری یا تاریخ امتیازات در ایران. تهران: اقبال.
۱۰. تقوی‌مقدم، سید مصطفی (۱۳۹۲). فراز و فرود مشروطه. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
۱۱. جمالزاده، محمدعلی (۱۳۸۴). گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران. تهران: سخن.
۱۲. دستره، آنت (۱۳۶۳). مستخدمین بلژیکی در خدمت دولت ایران. (۱۸۹۸- ۱۹۱۵ میلادی) برابر (۱۳۳۳- ۱۳۱۴ هجری قمری)، ترجمه منصوره اتحادیه (نظام مافی)، چاپ اول، تهران: نشر تاریخ ایران.
۱۳. رزاقی، ابراهیم (۱۳۷۱). اقتصاد ایران. تهران: تشر نی.
۱۴. رمضانی، عباس (۱۳۸۶). معاهدات تاریخی ایران، تهران: ترفند.
۱۵. رهبری، هادی (۱۳۸۷). تجار و دولت در عصر قاجار، تهران: کویر.
۱۶. سلیمی، حسین (۱۳۸۶). نظریه‌های گوناگون درباره جهانی‌شدن. تهران: سمت.
۱۷. سو، آلوین (۱۳۸۸). تغییر اجتماعی و توسعهٔ مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی، مترجم، محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
۱۸. سیف، احمد. (بی‌تا). قرن گم‌شده: اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم، تهران: نشر نی.
۱۹. ------------ (۱۳۷۳). اقتصاد ایران در قرن نوزدهم. تهران: نشر چشمه.
۲۰. صفی نیا، رضا (۱۳۰۷). استقلال گمرکی ایران. تهران: فردوسی.
۲۱. عیسوی، چارلز (۱۳۶۲). تاریخ اقتصادی ایران در عصر قاجار (۱۸۰۰-۱۹۱۴ م). ترجمهٔ یعقوب آژند. تهران: گستره.
۲۲. فوران، جان (۱۳۸۲). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ م/۸۷۹ ش تا انقلاب اسلامی. ترجمه احمد تدین، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
۲۳. کاظم‌زاده، فیروز (۱۳۷۱). روس و انگلیس در ایران. ترجمهٔ منوچهر امیری، تهران: علمی و فرهنگی.
۲۴. کدی، ن. (۱۳۸۱). ایران دوره قاجار و برآمدن رضاخان (۱۱۷۵- ۱۳۰۴)، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات ققنوس.
۲۵. کرزن، جرج (۱۳۶۷). ایران و قضیه ایران. ترجمهٔ وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگ، ج ۱.
۲۶. گلیدو، ای.اچ (۱۳۷۶). اوضاع اقتصادی ایران در آغاز قرن بیستم، ترجمه معصومه جمشیدی و ...، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
۲۷. لندور، آرنولد هنری ساویچ (۱۳۸۸). در سرزمین آرزوها (اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بازرگانی ایران در آستانه مشروطیت). ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی، تهران: اطلاعات.
۲۸. لیتن، ویلهلم (۱۳۶۷). ایران از نفوذ تا تحت‌الحمایگی. ترجمه مریم میراحمدی، تهران: معین.
۲۹. محمود، محمود (۱۳۵۳). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم میلادی، جلدهای ۲ و ۴، تهران: اقبال.
۳۰. یکتایی، مجید (۱۳۵۵). تاریخ گمرک ایران. تهران: دانش.
مقالات:
۳۱. احمدی، فرج‌الله؛ آتشگران، مسعود؛ (۱۳۸۸) «کارکرد و عملکرد گمرکات عهد ناصری» تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره سوم، سال ششم، پاییز ۱۳۸۸، ۵- ۳۴.
۳۲. احمدی اختیار، مهدی؛ دهقان‌نژاد، مرتضی، «تحلیلی بر قرارداد گمرکی ایران و روسیه در دوره قاجار» تاریخ در آینه پژوهش، شماره دوم، سال ششم، بهار ۱۳۸۸، ۷- ۲۵.
۳۳. حسنی، سید رحمان، (۱۳۸۸). نقش شرکت‌های تجاری ایران و روسیه در اقتصاد دوران قاجار، تاریخ روابط خارجی، شماره ۴۱، ۱۳۳- ۱۴۶.
۳۴. زاهد، فیاض؛ موسوی، هدی، «نگاهی گذرا به گمرکات و قاچاق کالا در نیمه دوم قرن نوزدهم و تأثیر آن بر توسعه ملی در ایران» مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، شماره دوم، سال هشتم، بهار ۱۳۹۵. ۱۰۹- 35. سلیمی، حسین. (۱۳۷۵). «تأملی در نظریه نظام جهانی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش ۱۰۷-۱۰۸.

روزنامه‌ها:
36- روزنامه اختر، ش ۴۰، سال ۱۶، ۱۳۰۷.
منابع خارجی:
37. Fateh,m.k. (1926), The economic position of Persia.
38.Floor,willem. (2003), Agriculture in Qajar Iran, Mage Publishers, washingtion, Dc.
39. Mcdaniel, Robert A. (1974), The Shuster Misson and the Persian Constitional Revolution, Bibliotheca Islamica, Mineapolis.
40.Wallerstein Immanuel, (1974),The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. New York: Academic.
41.-----------------. (1979), The Capitalist World- Economy, NY: Cambridge Univ.