The role of urban society and western urban planning in the continuity and evolution of physical-spatial of Tehran in the Nasserite era

Document Type : مقالات علمی پژوهشی

Authors
Hasan Allahyari 1
Pezhman Afkhami Amaleh Qashqai 2
Amir Hossein Hatami 3
1 Assistant Professor of History, Persian Gulf University
2 PhD student in history of Bushehr Persian Gulf University
3 Assistant Professor of History, Imam Khomeini International University
.13.2.2
Abstract
Urban planning of Tehran until the period of Naser al-Din Shah continued in the style of urban planning of the Safavid period. This method only met the needs of a traditional city in various limited political, economic and social dimensions. From the time of Nasser al-Din Shah, Tehran as the capital of Iran in the Qajar period and in the face of the Western world became a platform for developments in the field of urban planning and a model for other cities in Iran in this field; However, these developments did not enter the city in its pure Western form and appeared in a mixed and influenced by the traditional Iranian society. Therefore, the aim of the present study is to investigate the impact of Western civilization and urban society of Tehran on the continuity and physical-spatial evolution of the city in the Naseri period. This research based on descriptive-analytical method has investigated this issue. The findings of this study show that the physical part of Tehran entered a new phase during the reign of Nasser al-Din Shah, influenced by Western civilization. These physical-spatial changes were not simply influenced by the modern Western world; Rather, indigenous cultural and artistic forces combined new influences with Iranian architecture. These developments were achieved on the one hand in the method of urban renewal in various dimensions and on the other hand in the quantitative dimension and the growth, reproduction and multiplicity of elements of the city.

Keywords

Subjects

اعتماد السلطنه، م. (1367). تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمد اسماعیل رضوانی. ج3. تهران: بی نا.
___ (1385). روزنامه خاطرات. تهران: امیر کبیر.
___ (1374). الماثر و آلاثار. تهران: اساطیر.
___ (بی‌تا). مرآت البلدان ناصری. ج 3. تهران: بی نا.
___ (1367). تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمد اسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب.
اورسل، ا. (۱۳۵۳). سفرنامه اورسل. ترجمه ع.ا. سعیدی. تهران: بی نا.
اولیویه، گ.آ. (1371). سفرنامه مسیو اولیویه. ترجمه محمد طاهر میرزا به خط کاظم آشتیانی. تهران: اطلاعات.
براوون، ا. (بی‌تا). یکسال در میان ایرانیان. ترجمه ذ. منصوری. تهران: بی‌نا.
بن‌تن، آ. (1354). سفرنامه آگوست بن تن. ترجمه م. اتحادیه. تهران: بی نا.
پوراحمد، ا. و دیگران. (1390). «تاثیر مدرنیسم بر توسعه فضائی- کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی (نمونه تهران)». فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. شماره ششم. ص 61-47.
جهانبگلو، ر. (1379). ایران و مدرنیته. گفتگو با برنار اورکاد. تغییرات بافت شهری در ایران. ترجمه گفتگوهای فرانسوی: ح. سامعی. تهران: گفتار.
حبیبی، م. (1383). از شار تا شهر. تهران: دانشگاه تهران.
دروویل، گ. (1337). سفرنامه دروویل. ترجمه ج. محیی. گوتنبرگ: بی‌نا.
دوسرسی،ک. (1362). ایران در 1840- 1839 م. ترجمه ا. اشراقی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رمضان جماعت، م؛ اکبری، ز. (1392). «تحولات بافتی تهران در دوره قاجار تغییرات ایجاد شده در نحوه قرار گیری خانه‌ها نسبت به معابر شهری». جامعه شناسی تاریخی. دوره5. شماره1. ص 202- 175.
رنه‌دالمانی، ه. (1335). سفرنامه از خراسان تا بختیاری. ترجمه م.ع. فره‌وشی. تهران: امیرکبیر.
ریاضی، س. (1389).« تاثیر تجدد بر سازمان فضایی شهر تهران در اواخر دوره قاجار». فصلنامه تحقیقات فرهنگی. دوره 3. شماره3. ص 148- 129.
سپهر، ع. (1386). مرات الوقایع مظفری. تصحیح ع. نوایی. ج2. تهران: مکتوب.
سپهر، م. (1377). ناسخ التواریخ. ج3. تهران: اساطیر.
سعیدنیا، ا. (1376). شهر قم در شهرهای ایران. به کوشش م.ی. کیانی و جهاد دانشگاهی. تهران: دانشگاه تهران.
شقاقی‌، ح. (1353). خاطرات ممتحن‌الدوله‌. تهران: امیرکبیر.
شیرازی، ا.م.غ. (1361). افضل التواریخ. تهران: نشر تاریخ تهران.
علوی شیرازی، م.م.ه. (1363). سفرنامه میرزا ابوالحسن‌خان شیرازی، ایلچی، به روسیه. مصحح محمد گلبن. تهران: دنیای کتاب.
عین‌السلطنه. (1374). روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. به کوشش م. سالور و ا. افشار. تهران: اساطیر.
فرهاد، ش؛ کاشانی، ا. (1389). «بررسی معماری و شهرسازی در دوره قاجار». همایش معماری و شهرسازی معاصر.
فریزر، ج.ب. (1364). سفرنامه فریزر. ترجمه و حواشی م. امیری. تهران: توس.
فلاندن، ا. (1356). سفرنامه اوژن فلاندن به ایران. ترجمه ح. نورصادقی. تهران: اشراقی.
فوروکاوا، ن. (1381). سفرنامه فوروکاوا. ترجمه ه. رجب زاده. تهران: مفاخر.
فووریه. (1385). سه سال در دربار ایران. ترجمه ع. اقبال آشتیانی. تهران: علم.
کاتب، ف. (1384). معماری خانه های ایرانی. تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کازاما ، آ. (1380). سفرنامه کازاما. ترجمه ه. رجب زاده. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی‌.
کریمان، ح. (2535). طهران در گذشته و حال. تهران: دانشگاه ملی.
کرزن، ل. (1380). ایران وقضیه ایران. ترجمه غ.ع. وحید مازندرانی. تهران. علمی فرهنگی.
کرمانی، ناظم الاسلام. (1384). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: امیرکبیر.
‌‌‌‌-(1374). گزارش‎های سمینار بررسی مسائل اجتماعی شهر تهران. تهران: دانشگاه تهران.
لایارد، س.ا. ه. (1367). سفرنامه لایارد. ترجمه م. امیری. تهران: وحید.
معتمدی، م. (1381). جغرافیای تاریخی تهران. تهران: دانشگاه تهران.
موریه، ج. (1386). سفرنامه جیمز موریه. ترجمه ا. سری. تهران: توس.
مستوفی، ع. (1384). شرح زندگانی من. ج3. تهران: زوار.
میرزایی، ر. و دیگران. (1385). بررسی مصالح بافت و رنگ در طراحی فضاهای توقف و استراحت در دوره معماری و شهرسازی مدرن ایران. در مجموعه سال سوم. ج3. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
ناصرالدین شاه قاجار. (1377). روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر اول فرنگستان. به کوشش فاطمه قاضیها. تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
ناصرالدین شاه قاجار. (1379). روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر دوم فرنگستان. مصحح فاطمه قاضیها. تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
ناصرالدین شاه قاجار. (1371). روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان. مصحح فاطمه قاضیها و محمد اسماعیل رضوانی. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
ناصرالدین شاه قاجار. (1362). سفرنامه ناصرالدین شاه به فرنگ. تهران: مشعل با همکاری انتشارات غزل.
نایب‌الایاله، ر. (1373). سفرنامه رضاقلی‌میرزا نایب الایاله. تهران: اساطیر.
نوربخش، م. (1381). تهران به روایت تاریخ ( تهران در نیم قرن سلطنت ناصرالدین شاه). ج2 . تهران: علم.
هالینگبری، و. (بی‌تا). روزنامه مشاهدات فرستادگان انگلیسی به دربار ایران در سالهای 1799- 1801. تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
هدایت، م. (1385). خاطرات و خطرات، تهران: زوار.
historical sociology
Volume 13, Issue 2
March 2023
Pages 25-54