Nationalism and Political Modernity in Iranian Constitutionalism

Volume 8, Issue 2
October 2017
Pages 171-195

Author

Researcher at Institute for Humanities and Cultural Studies.

Abstract
Despite its importance in the process of political modernity in Iran, ‘Iranian Constitutionalism’ has been scarcely studied from the viewpoint of nation-building/ nationalism ideologies. From the perspective of historical sociology, constitutionalism paved the way for the appearance of the multiple images of Iranian nationalism emerging from the 19th century. Iranian constitutionalism encountered, on one hand, the emergence of political nationalism based on the sovereignty of nation and the rule of law, and the reaction of cultural nationalism, on the other hand. Although the expedient, short-term convergence of these nationalistic tendencies at the beginning of the Iranian Constitutional Revolution was fruitful in some respects, the divergence of these tendencies and the escalating conflict between them throughout the process of constitutionalism reveal restrictive, substantial contrasts in the process of Iranian political nationalism. The multiplicity of Iranian nationalism due to the diversity of values and cultural resources and the divergent orientations of the nationalistic tendencies in the Iranian constitutionalism undermined the possibility of agreement on a comprehensive definition of nation and the establishment and institutionalization of the sovereignty of nation and the rule of law. Thus, from the Constitutional Revolution onward ‘the issue of nation’ and ‘the sovereignty of nation’ have remained the focus of attention of discussions as the most important issues in contemporary Iran.

Keywords

-     آجودانی، ماشاالله (1376). مشروطه ایرانی و و پیش‌زمینه‌های نظریه ولایت فقیه: در معنای ملت و دولت، ایران‌نامه، ش 60، پاییز، صص 630-633.
-     آجودانی، ماشاالله (1387). یا مرگ یا تجدد، تهران: اختران.
-     آجودانی، ماشاالله (1383). مشروطه ایرانی، چاپ دوم، تهران: اختران.
-     آلگار، حامد (1355). نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت (دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجاریه)، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: توس.
-     آخوندزاده، میرزا‌فتحعلی (1357). الفبای جدید و مکتوبات، به کوشش حمید محمدزاده و حمید آراسلی، تبریز: احیا.
-     آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1355). مقالات، گردآورنده باقر مومنی، تهران: آوا.
-     آفاری، ژانت (1379). انقلاب مشروطه ایران (1911-1906/1290-1280)، ترجمه رضا رضایی، تهران: بیستون.
-     اسمیت، آنتونی دی. (1383). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ، ترجمه منصور انصاری، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
-     اسمیت، فیلیپ و برد وست (1384). فرهنگ‌پژوهی، ترجمه محبوبه مهاجر در دایره المعارف ناسیونالیسم، وزارت امور خارجه، جلد دوم.
-     اشرف، احمد (1386). بحران هویت ملی و قومی در ایران، در مجموعه مقالات ایران، هویت، ملیت، قومیت، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
-     اشرف، احمد و علی بنوعزیزی (1387). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
-     اکبری، محمدعلی (1384). تبارشناسی هویت جدید ایرانی: عصر قاجاریه و پهلوی اول، تهران: شرکت سهامی انتشارات علمی و فرهنگی.
-     امانت، عباس (1382). زمینه‌های فکری در انقلاب مشروطیت، از سری مقالات دانش‌نامه ایرانیکا زیر نظر احسان یارشاطر، ترجمه پیمان متین، تهران: امیرکبیر. - انتخابی، نادر (1381). ناسیونالیسم و تجدد در فرهنگ سیاسی بعد از مشروطیت، نگاه نو، شماره 12، بهمن‌ماه.
-     باربیه، موریس (1383). مدرنیته سیاسی، ترجمه عبدالوهاب احمدی، تهران: آگه.
-     براون، ادوارد (1376). انقلاب مشروطیت ایران، ترجمه مهری قزوینی، تهران: کویر.
-     بشیریه، حسین (1383). جامعه‌‌شناسی سیاسی، چاپ دهم، تهران: نی.
-     ترکمان، محمد (1362). رسایل، اعلامیه‌ها و مکتوبات، ... و روزنامه شیخ شهید فضل الله نوری، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
-     تکمیل همایون، ناصر (1383). «از جنبش عدالتخواهی تا مشروطیت»،‌ در ناصر تکمیل همایون، مشروطه‌خواهی ایرانیان، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
-     حائری، عبدالهادی (1360). تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران: امیرکبیر.
-     حائری، عبدالهادی (1368). ایران و جهان اسلام: پژوهش‌هایی تاریخی پیرامون چهره‌ها، اندیشه‌ها و جنبش‌ها، مشهد: آستان قدس رضوی.
-        رنان، ارنست (1386). «چیستی ملت» در جان هاچینسون و آنتونی اسمیت، ملی‌گرایی، ترجمه مصطفی یونسی و علی مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکده مطالعه راهبردی، صص: 40-43.
-     زرگری‌نژاد، غلامحسین (1386). عباس‌میرزا؛ نخستین معمار «بنای نظام جدید» در ایران، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 184، صص: 111-79.
-     زرگری‌نژاد، غلامحسین (1386). رسایل مشروطیت (هیجده رساله و لایحه درباره مشروطیت)، تهران: کویر.
-     طباطبایی، سید جواد (1386). مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی، چاپ دوم، تهران: ستوده.
-     عارف قزوینی، ابوالقاسم (1356). دیوان، به اهتمام عبدالرحیم سیف آزاد، تهران: امیرکبیر.
-     عنایت، حمید (1380). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، چاپ چهارم، تهران: خوارزمی.
-     فوران، جان (1385). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران: رسا.
-     قادری، طاهره و سید آیت الله میرزایی (1390). ناسیونالیسم ایرانی در سده نوزدهم، مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 18، شماره 39.
-     کاتم، ریچارد (1378). ناسیونالیسم در ایران، احمد تدین، تهران: کویر.
-     کاتم، ریچارد (1372). ناسیونالیسم در ایران قرن بیستم و دکتر محمد مصدق، در جیمز بیل و ویلیام راجرلویس، مصدق نفت، ناسیونالیسم ایرانی،ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و کاوه بیات، چاپ سوم، تهران: گفتار.
-     کار، ای. اچ. (2536). تاریخ چیست؟، ترجمه حسن کامشاد، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
-     همایون کاتوزیان، محمدعلی (1377). حکومت خودکامه: نظریه‌ای تطبیقی درباره دولت، سیاست و جامعه ایران، در محمدعلی کاتوزیان، نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخی ایران، نفت و توسعه اقتصادی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: مرکز.
-     همایون کاتوزیان، محمدعلی (1377). جامعه کم آب و پراکنده: الگوی تحول درازمدت اجتماعی- اقتصادی در ایران، در محمدعلی کاتوزیان، نه مقاله در جامعه شناسی تاریخی ایران، نفت و توسعه اقتصادی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: مرکز.
-     همایون کاتوزیان، محمدعلی (1381). تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه، علیرضا طیب، چاپ دوم، تهران: نی.
-     همایون کاتوزیان، محمدعلی (1382). اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، چاپ نهم، تهران: مرکز.
-     گلنر، ارنست (1388). ناسیونالیسم، ترجمه سید محمدعلی نقوی، تهران: مرکز.
-     مان، مایکل (1380). مصاحبه باب مولان با مایکل مان در باب مولان، نظر جامعه شناسان درباره جامعه شناسی، ترجمه یوسف نراقی، تهران: اطلاعات.
-     میرزایی، سیدآیت‌الله (1390). بررسی گرایش دانشجویان ایرانی به ناسیونالیسم: با  تأکید بر خاستگاه قومی آن‌ها، پایان نامه دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
-        نوری، فضل الله (1377الف). حرمت مشروطه در رسایل مشروطیت (هیجده رساله و لایحه درباره مشروطیت)، به کوشش غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران: کویر.
-     نوری، فضل‌الله (1377ب). کتاب تذکره الغافل و ارشاد الجاهل در رسایل مشروطیت (هیجده رساله و لایحه درباره مشروطیت)، به کوشش غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران: کویر.
-     وبر، ماکس (1386). ملت در جان هاچینسون و آنتونی اسمیت،‌ ملی‌گرایی، ترجمه مصطفی یونسی و علی مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-     هابسبام، اریک (1383). ملت و ملی‌گرایی، ترجمه علی باش، تهران: مهردامون.
-     هاچینسون، جان (1386). ملی‌گرایی فرهنگی و نوزایی اخلاقی، در جان هاچینسون و آنتونی اسمیت، ترجمه مصطفی یونسی و علی‌ مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-     هرمیداس باوند، داوود (1383). همزیستی، تساهل، سازگاری نژادی و زبانی؛ عناصر سه‌گانه هویت ملی، در داوود میر محمدی، گفتارهای درباره هویت ملی در ایران، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
-     Amir Arjomand, Saied, 1984, The Shadow of God and the Hidden Imam: Religion, Political Organization and Societal Change in Shi'ite Iran from the Beginning to 1890, the University of Chicago Press.
-     Barrington, Lowell. W., 1997, “Nation and Nationalism”: the Misuse of key Concepts in Political Science”, Political Science and Politics, Vol. 30, No 4, pp. 712-716.
-     Gellner, E., 1983, nations and Nationalism, Oxford: Blackwell.
-     Hobsbawm, E. J., 2004, Nation and Nationalism since 1780, Programme, Myth, Reality, Cambridge University Press.
-     Smith, Anthony, 1991, National Identity, London: Penguin Press.