دوره 11، شماره 1 - ( 1398 )
جلد 11 شماره 1 صفحات 234-201 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس ، hejebri@modares.ac.ir
2- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
3- دانشیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
4- . استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران
5- استادیار گروه تاریخ ایران فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی
2- دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
3- دانشیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
4- . استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران
5- استادیار گروه تاریخ ایران فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی
چکیده: (6451 مشاهده)
دوران آهن یکی از دوره‌های کلیدی و مهم در فرآیند تطور فرهنگ انسانی در جهان است. این دوره نشان‌گر دوره‌ای حساس از تغییرات در زندگی انسانی است. هم‌زمان با دوران آهن شهرهای جدید شکل گرفتند و شهرنشینی وارد مرحلۀ تازه‌ای شد. مراتب اجتماعی ثابت شدند و در پی تحولاتی که در زمینه‌های فن‌آوری، صنعت، معماری، نگارش و نیز ایدئولوژی رخ داد سنن فرهنگی جدیدی در جوامع انسانی شکل گرفت. اما ظهور این دوره در فلات ایران به گونه‌ای دیگر است. در این دوران هیچ منطقه‌ای در ایران، به جز تمدن عیلام، در سرزمین‌هایِ پستِ جنوبِ غرب ایران، همچون سرزمین‌های مجاور مانند بین‌النهرین و یا آناتولی مراحل شهرنشینی و یا نگارش را تجربه نکرده بود. با این حال نمی‌توان به این بهانه نقش ایران را در ظهور و تطور فرهنگ‌های دوران آهن در منطقه نادیده گرفت. چرا که همان‌طور که از داده‌های باستان‌شناختی و منابع مکتوب برمی‌آید به دلیل مشخصه‌های جغرافیایی، شرایط استراتژیکی و نیز آب و هواییِ این منطقه موجب شده تا نقش مهمی را در شکل‌گیری و انتقال یا جابه‌جایی فرهنگ‌های دوران آهن در منطقه ایفا کند. از این دیدگاه مطالعۀ فرهنگ‌های دوران آهن در ایران، شکل‌گیری و نحوۀ گسترش آن‌ها هم از لحاظ جغرافیایی و هم از لحاظ تطوری می‌تواند در شناخت این دوره بسیار موثر افتد. با این حال به دلیل پیچیدگی جغرافیایی نیمۀ غربی ایران شناخت فرهنگ‌های آهن در این منطقه آغاز و گسترش آن‌ها به صورت کامل و دقیق صورت نگرفته است و نظریات و فرضیه‌های بسیاری در این رابطه وجود دارند. این مقاله در نظر دارد با بررسی و ارزیابی دیدگاه‌ها و نظریه‌ها الگویی برای آغاز و گسترش فرهنگ‌های دوران آهن در منطقه و تحولات اجتماعی در طول آن ارائه دهد.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |