دوره 5، شماره 2 - ( 1392 )                   جلد 5 شماره 2 صفحات 69-41 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Niazi M, Shalchi V. Formation of “Military Service” in Iran and the Nation-building Project in the First Pahlavi Period. JHS 2014; 5 (2) :41-69
URL: http://jhs.modares.ac.ir/article-25-4364-fa.html
نیازی محمد، شالچی وحید. شکل‏گیری نظام‌وظیفه در ایران و طرح ملت‌سازی در دوره پهلوی اول. جامعه‌شناسی تاریخی. 1392; 5 (2) :41-69

URL: http://jhs.modares.ac.ir/article-25-4364-fa.html

شکل‏گیری نظام‌وظیفه در ایران و طرح ملت‌سازی در دوره پهلوی اول
محمد نیازی 1، وحید شالچی2
1- دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی
2- عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده:   (9573 مشاهده)
شکل های ابتدایی نظام وظیفه نخستین بار در چارچوب ارتش‏های پادشاهی و دولت‏های‏ مستقل از کلیسا در اروپای غربی به وجود آمد و توانست واسطه‏ای بین دولت و ملت‏ در ابتدای عصر مدرنیته و وسیله‏ای برای گسترش نظامی‏گری حاکمان و شاهان باشد. در ابتدای قرن هجدهم میلادی، تقسیم ‏کار اجتماعی، پیشرفت تکنیکی و صنعتی شدن سبب شد تا ارتش‏های مدرن و نظام‏وظیفه که از اولین نهادهای بورکراتیک نیز به شمار می‏آمدند، شکل بگیرند؛ سپس در انقلاب فرانسه، به عنوان سازکاری اساسی درجهت تأمین نیروی انسانی ارتش انقلابی تثبیت شدند. این پدیده که در غرب پس از مجموعۀ تحولات اندیشه‏ای و اجتماعی پدید آمده بود، در ایران دورۀ پهلوی اول به عنوان بخشی از طرح مدرن‏سازی و تثبیت حکومت استبدادی رضا‏خان شکل گرفت. بسط عناصر هویت ملی‏گرایانه و مطیع کردن نیروهای سنتی جامعه ایران دربرابر استبداد مطلقه حکومت به وسیله آموزش‏ها و هنجارسازی عمومی و فراگیر، از کارکردها و کارویژه‏های مهم ارتش و نظام خدمت اجباری در کنار تأثیرات و خدمات سیاسی و نظامی‏ دیگرش در تأسیس و ابقای حکومت پهلوی بود. نظام وظیفه علاوه بر خلع سلاح عمومی، به حکومت پهلوی اول این امکان را می‏داد تا با گسترش اقتدار نظامی، پایه‏های حکومتش را محکم کند. ایجاد ارتش یکپارچه و خدمت اجباری عمومی یکی از اولین تلاش‏های سامان مند و همه جانبه برای خلق شهروندان نظام جدید سیاسی مبتنی بر ایده دولت- ملت در تاریخ ایران است.
واژه‌های کلیدی: تاریخ اجتماعی ارتش، خدمت اجباری، نظام‌وظیفه عمومی، ارتش جدید، هویت ملی، دوره پهلوی اول
متن کامل [PDF 202 kb]   (6440 دریافت)    

انتشار: 1392/12/1
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.